Page 70 - BROJ 59 21.04.2016

OSVRT

Knjiga o neopravdano zapostavljenoj književnoj formi

DUGO OČEKIVANI ISKORAK

Piše: Hamza RIDŽAL Almir Bašović, “Maske dramskog subjekta”, Buybook,
hamza@stav.ba
Sarajevo / Zagreb, 2015. godine, 287. stranica

ada je 972. godine osnovan Uni- Možda su samo pisci
verzitet “Al-Azhar” u Kairu, prvi poput Milana Kundere,
dekan proglasio je dan otvaranja
Knajstarijeg svjetskog univerzite- Ernesta Sabata, Jorgea
ta danom žalosti za znanjem. Objasnio Louisa Borgesa i Eca,
je da svaka institucionalizacija nužno pišući o književnosti, ostali
uništi stvarnu vrijednost svog predmeta,
ističući da će se s vremenom zaboraviti dosljedni konkretnim
osnovni razlog osnivanja univerziteta, a književnim tekstovima u
da će znanje postati cilj samo sebi. I bio je doba poststrukturalističkih
u pravu. Beskrajne rasprave unutar speci-
jaliziranih krugova naučnika udaljile su književnih teorija. Da i
nauku od običnog čovjeka. To se poseb- danas ima onih koji su ostali
no odnosi na humanističke nauke čiji je dosljedni književnosti, ne
medij jezik, a koje teže objašnjenju svijeta
sa svrhom uvođenja smisla. Tako se i na- zanemarujući ni nauku o njoj,
uka o književnosti vremenom udaljila od potvrdio je još jedan pisac
konkretnih književnih tekstova i njihove – Almir Bašović – s knjigom
upotrebne vrijednosti, završivši u raljama
teorijskog znanja i retoričke pirotehnike. “Maske dramskog subjekta”,
Zbog toga je znameniti pisac Umberto Eco promoviranom prošle
u knjizi Šest šetnji pripovjednim šumama sedmice u Kamernom teatru
upravo nauku o književnosti optužio za
udaljavanje književnih tekstova od čita-
lačke publike. Možda su samo pisci poput relevantni ne samo za interpretaciju drama likova dramu određuje i radnja koja taj
Milana Kundere, Ernesta Sabata, Jorgea s kraja 19. i početka 20. stoljeća nego i za govor objektivizira”. Zbog toga je autor
Louisa Borgesa i Eca, pišući o književ- naratologiju kao nauku. Neko bi mogao izuzetno oprezan u iznošenju konačnih
nosti, ostali dosljedni konkretnim knji- prigovoriti da se uvodna poglavlja više definicija. On drame kojima se bavi smje-
ževnim tekstovima u doba poststruktu- bave teorijom drame nego što tretiraju šta u historijski kontekst, pojašnjavajući
ralističkih književnih teorija. Da i danas konkretne književne tekstove. Međutim, da dramski subjekt ima sposobnost prila-
ima onih koji su ostali dosljedni književ- ona su autoru itekako potrebna kako bi u gođavanja kulturnoj epohi i preobražava-
nosti, ne zanemarujući pritom ni nauku kasnijim poglavljima odgovorio na pitanje nja u skladu sa slikom čovjeka u toj epohi
o njoj, potvrdio je još jedan pisac – Almir ko govori na konkretnom primjeru drama te se bavi osobinama dramskog subjekta
Bašović – s knjigom Maske dramskog su- Bernarda Shawa, Oscara Wildea, Artura u prelaznom periodu u kojem on upravo
bjekta, promoviranom prošle sedmice u Schnitzlera, Antona Pavloviča Čehova i preobražava svoje lice.
Kamernom teatru. Miroslava Krleže. Za Bašovića književnost nije samo
Bašovićeva knjiga bavi se pitanjem Poseban je značaj knjige Maske dram- tekst nego i forma saznanja. “U tom smi-
govorećeg subjekta i autorskih pozicija u skog subjekta u tome što se bavi dramom, slu, ova knjiga nije toliko nauka koliko
dramama s kraja 19. i početka 20. stoljeća. tom formom koja je u savremenim knji- je jedan starinski i dobri, humanističkom
Ozbiljno računajući na neponovljivu po- ževnim raspravama nepravedno ostala za- tradicijom inspirirani pokušaj da se o knji-
jedinačnost dramskog književnog djela, nemarena. Bašović uvjerljivo objašnjava ževnosti razmišlja onako kako se to činilo
Bašović istovremeno referira i na bogato da se drama kao forma uveliko razlikuje prije pojave ove ljute nauke o književno-
naslijeđe književnih teorija ne priklanja- od drugih oblika književnog modelira- sti”, kazao je na promociji Dževad Kara-
jući se nijednoj od njih kao jedinom re- nja stvarnosti te da se naučne paradigme hasan. Objedinivši apstraktnu univerzal-
levantnom modelu čitanja književnosti. ustanovljene na osnovu proučavanja dru- nost teorije i neponovljivu pojedinačnost
U traganju za odgovorom na pitanje ko gih formi ne smiju aplicirati na dramski svakog književnog djela, Bašović je uspio
govori u dramskom književnom djelu, autor tekst. On ističe da je drama umjetnost zakoračiti u prostor rijetkih studija koje
pomjera granice dosadašnjih istraživanja neposrednog predstavljanja događaja, mogu biti od koristi kako akademskoj
koja su se bavila ovom problematikom te iz čega proizlazi da se drama zasniva ne zajednici tako i, takozvanim, običnim
hrabro, lucidno i utemeljeno dolazi do no- samo na unutarnjoj nego i na vanjskoj čitaocima. Jer, Bašović se bavi znanjem
vih saznanja i zaključaka koji bi mogli biti perspektivi, “da osim subjektivnog govora književnosti, a ne znanjem o njoj. n

70 21/4/2016 STAV