Page 57 - STAV broj 371

A ta je anatema, zapravo, priča o na-
vodnoj kletvi bačenoj kada su tadašnje
sarajevske vlasti odlučile graditi školu na
Vratniku. Tako Traljić piše: “Nakon ek-
shumacije greblja, u proljeće 1936. godi-
ne na Vratniku je danima padala velika,
potopna kiša, što se u muslimanskome
narodu tumači kao Božiji keramet (znak
upozorenja). A kada je školu bombardira-
la njemačka avijacija 12. aprila 1941. go-
dine i kada je bila prepolovljena tačno po
sredini, u narodu se stvorila predaja da je
to znak prokletstva za ‘školu na groblju
izgrađenoj na haram mjestu’.
Čak je imam Baščaršijske džamije Akif
Handžić bacio i anatemu na sve one koji
su sudjelovali u prodaji vakufske zemlje u
Sarajevu, posebno onih parcela na kojima su
se nalazile džamije i muslimanska greblja,
a kasnije su na njima pravljeni parkovi,
neboderi i javni nužnici (primjerice džamija
Ćemaluša, na čijem je prostoru napravljen
tzv. Vakufski ili JAT-ov neboder, džamija
Skenderija, na čijem je mjestu napravljen
Prvi je od 10. aprila, a zatim slije- “Rahmetli dr. Mustafu Kulturnosportski centar Skenderija, i Če-
de ostali: “Obrušivački avioni bacili su krekčijino greblje, na kojem su izgrađeni
bombe na aerodrome u Bosni, pri čemu Denišlića zadesio je težak park i javni nužnik). Čak je i čovjek koji je
su razorili 7, a oštetili na zemlji 5 za udarac 13. travnja 1941. u ime Vakufske direkcije formalno prodao
uzlet spremnih aviona” (13. 4. 1941). Carinsko greblje Opštini poginuo u bom-
“Avijacija je i jučer tukla za rat važ- Bomba mu je porušila kuću i bardiranju školske zgrade 1941. godine, a,
ne ciljeve sa najvećim uspjehom. Ona ubila ženu Zulejha-hanumu, prema kazivanju nekih očevidaca, prezi-
je uništila na aerodromima Bosne uku- vao se Varešanović. Tako se govorilo da je
pno 39 aviona” (15. 4. 1941). “Njemač- kćerku Ismetage Merhemića, Handžićeva anatema imala svoga odjeka.”
ke i talijanske trupe produžuju na pro- i dvije kćeri, Hajriju i Adilu,
storu Mostar – Sarajevo zaokružavanje ŠTAB PASIVNE ODBRANE
ostataka srpske vojske. Zarobljeno je učenice gimnazije. Najstarija Jedini detaljan izvještaj s pojedino-
i dalje mnogo ljudi, među njima vr- mu kći Emira završava stima bombardiranja, imenima žrtava i
hovni zapovjednik srpske južne armi- nazivima ulica nalazimo u knjizi Sara-
je” (16. 4. 1941). “Ostaci srpske vojske skoro medicinski fakultet jevo u revoluciji. U njoj stoji: Najviše žr-
rasplinjuju se. Njemačke motorizova- na Sveučilištu u Beču. Ova tava nacističkog bombardiranja bilo je
ne trupe stigle su do Sarajeva i zauzele u naselju Medrese, njih petnaestak, jer
taj grad. Hiljade Srba predalo je oruž- porodična tragedija je su bombe pale na naselje, porušivši kuće
je. Broj zarobljenika i mnoštvo plijena potresno djelovala na njega, i tako usmrtivši i ljude.
rastu svaki sat.” Žrtava je bilo i na Bentbaši, bombe su
pa, iako je bio tjelesno vrlo pale na Ulicu 6. novembra – Jakubovića
ŠKOLA NA VRATNIKU, POŠTA, SUD svjež i snažan, 8. rujna 1941. baštu (gdje je poginuo učitelj Fejzić), a na
Bombe su u ta dva aprilska dana bacane Hridu je poginulo nekoliko ljudi, među
na cijeli grad pa su tako pogođene i Želje- rano ujutro umro je naglo od kojima i Mila Hodović. U skloništu u
znička stanica, Hotel “Zagreb”, zgrade Suda Velikom parku poginulo je nekoliko gra-
i Pošte, sklonište u Velikom parku, škola i Angine pectoris.” đana, među kojima i profesor Stjepan To-
okolne kuće na Vratniku, naselje Medrese, mić i njegov brat. Uslijed bombardiranja,
područje oko Cirkus-placa (područje oko naselja, u Stavu je prije nekoliko godina kuća u Masarikovoj 32 potpuno je sruše-
današnjeg Hotela “Holiday”), područje u objavio obiman članak o vratničkoj ško- na, a tom su prilikom poginuli sin i šurjak
blizini Alipašine džamije, naselje Bjelave li u kojem je, između ostalih, iznio neke Vase Gorgoatosa, dok je u Masarikovoj 15
i razni dijelovi Bistrika. Pretpostavlja se detalje o njenom bombardiranju. poginuo jedan poštar, otac šestero djece,
da je prva žrtva bombardiranja u Saraje- “Škola je, inače, bombardirana greškom čije je tijelo eksplozija bombe izbacila na
vu bio Fehim Hadžović, koji je, bježeći jer su Nijemci imali dojavu da se u nju krov susjedne zgrade.
iz pošte, poginuo na Mrakuši. nakon kapitulacije Kraljevine Jugoslavije Kuće u Skenderiji 31 i 10 potpuno su
Na Vratniku je pogođena osnovna ško- sklonio kralj Petar sa svojom gardom, a srušene, a poginuli su jedan vojnik i štampar
la, gdje su bili smješteni vojnici, ali očevici on je, ustvari, bježeći prema Palama, bio Delavaš. U Skenderpašinoj 10 i Pionirskoj
se ne slažu u izjavama da li je bilo poginulih privremeno sklonjen nedaleko od Vratnika, poginulo je nekoliko ljudi, a prilikom bje-
ili je vojska prije napada napustila školu. u školi ‹Saburina›. Tako je vratnička škola, žanja iz Mjedenice, prema bistričkoj pruzi,
Sigurno je da je škola prepolovljena, a okol- zapravo, historijski gledano, bombardirana poginula je čitava porodica (otac, majka,
ne kuće znatno oštećene. Muhidin Džanko, zbog jugoslavenskog kralja, a ne zbog kiše kćerka i unuka). Pretpostavlja se da je ovaj
koji je istraživao historijat tog sarajevskog ili nečije anateme.” kraj bombardiran zbog blizine

STAV 15/4/2022 57