Page 54 - STAV broj 362

DRUŠTVO

Monografija dr. Adisa Zilića popunjava prazan prostor
u srednjovjekovnoj historiografiji

SLUŽILI SU I UGARIMA I OSMANLIJAMA:

OTKRIVANJE HISTORIJE VAŽNE

PORODICE SREDNJOVJEKOVNE BOSNE

Posebno je bitno naglasiti da su Vlatkovići u drugoj polovini XV stoljeća prilikom pečaćenja dokumenata
upotrebljavali vosak crvene boje. Upotreba crvenog voska za ovjeru dokumentacije uvedena je kao
regalno pravo Tvrtkovim krunisanjem za kralja i simbolizira samostalnu, suverenu i najvišu vlast i u širem,
evropskom kontekstu. Za razliku od ranijih stavova u historiografiji, u knjizi tvrdim da se radi o posebnoj
privilegiji koja je Vlatkovićima dodijeljena od vladara, nakon što su dobili nove posjede na području Livna.

Razgovarao: Sanadin VOLODER republike, te sepulkralna arhitektura, kul- plemićkom staležu, prisutni su u političkom,
tura, vjera itd. Učestvovao je na raznim na- javnom i društvenom životu ove zemlje.
učnim skupovima, konferencijama i okru- Mogu se pratiti kroz ukupno osam gene-
ajedno s vladajućom dinastijom glim stolovima. racija u periodu dužem od dva stoljeća, s
Kotromanića, onaj dio bosanskog U povodu objavljivanja monografije o Ra- manjim prekidima u kontinuitetu. Vrijeme
srednjovjekovnog društva zadužen divojevićima-Vlatkovićima razgovaramo s njihovog političkog angažmana osvjedočeno
Zza ratovanje i zaštitu ostalih činile su dr. Zilićem o značaju ove bosanske vlaste- kroz izvore traje od početka XIV, pa gotovo
brojne velikaške porodice. Dok su pojedine linske srednjovjekovne porodice, njenom do sredine XVI stoljeća, što je dug okvir u
vodeće ličnosti tih porodica u historiogra- položaju unutar Bosne te odnosima sa su- kojem su dostupne informacije različitog
fiji često obrađivane i bile teme značajnih sjedima, odnosno s Ugarima, Venecijom, intenziteta. Godine međaši mogućnosti pra-
monografija (herceg Hrvoje Vukčić Hrva- Dubrovnikom i Osmanlijama. ćenja roda jesu 1306. i 1536, što je period od
tinić, veliki vojvoda Sandalj Hranić, herceg 230 godina. Samo rijetki velikaški rodovi
Stjepan Vukčić Kosača), iz nekog razloga ne STAV: Iako nisu bili među najmoćnijim po- Bosne mogu se pohvaliti tako dugom pri-
postoji monografija niti o jednoj velikaškoj rodicama, Radivojevići-Vlatkovići su, za- sutnošću u političkom i društvenom životu,
porodici u cjelini. No javlja se rukopis Adi- hvaljujući geostrateškom položaju svojih
sa Zilića, docenta s Fakulteta humanistič- posjeda, imali izuzetan značaj. Kako je na-
kih nauka Univerziteta “Džemal Bijedić” stala ova vlastelinska porodica i na kojem
iz Mostara, koji je svoj magistarski rad o su prostoru vladali?
porodici Radivojevića/Vlatkovića uobličio ZILIĆ: Među značajnijim vlastelinskim
i preradio u formu knjige, navodi u recenziji rodovima prisutnim iz vremena politič-
ove publikacije doc. dr. Dženan Dautović. ke egzistencije Bosanske kraljevine bili su
Dr. Adis Zilić radi na Odsjeku za historiju Sankovići, Kosače, Nikolići, Milatovići i
Fakulteta humanističkih nauka Univerzite- Radivojevići-Vlatkovići. Zanimljivo je da
ta “Džemal Bijedić” u Mostaru. Uža nauč- su sredinom XV stoljeća upravo Vlatkovići
na oblast kojom se bavi jeste srednji vijek. isticali humske posebnosti kroz upotrebu
Objavio je dvije naučne monografije. Prva titule humskog vojvode. Ova pojava usko
se odnosi na istraživanja stećaka jedne mi- je povezana s povremenim vazalnim obave-
kroregije pod naslovom Stećci Podveležja, zama Vlatkovića prema Kosačama, koji su
objavljena 2016. godine u izdanju Federal- s druge strane uporno zatirali posebno-
nog ministarstva obrazovanja i nauke. Druga sti regionalnog karaktera, tako što je
knjiga Radivojevići-Vlatkovići vlastela Humske njihov predstavnik nosio titulu ve-
zemlje i Krajine objavljena je 2021. godine, u likog vojvode bosanskog. Za razliku
izdanju Instituta za historiju Univerziteta od rivalskih Kosača, Vlatkovići
u Sarajevu. Objavio je također niz naučnih su postupali upravo suprotno.
i stručnih radova. Područje njegovog užeg Nakon Kosača bili su u tom
naučnog interesiranja jesu srednjovjekovna periodu najvažnija vlastela
prošlost Bosne i Hercegovine, vlastelinski na širem prostoru.
stalež kao vodeći društveni sloj, porodični Radivojevići-Vlatkovići
odnosi među vlastelom, genealogija, heral- spadali su u krug važ-
dika, međunarodni odnosi u srednjem vi- nije vlastele u historiji
jeku, politički i diplomatski odnosi Bosne srednjovjekovne Bosne.
i susjednih zemalja, posebno Dubrovačke Budući da su pripadali

54 11/2/2022 STAV