Page 48 - STAV broj 351 - 352

25. NOVEMBAR – DAN DRŽAVNOSTI BOSNE I HERCEGOVINE

Sjedište Bošnjačkog
nacionalnog vijeća u
Muzej ZAVNOBiH-a Novom Pazaru

Dan državnosti Bosne i Hercegovine i Dan Sandžaka
IZMEĐU AUTONOMIJE

I NEIZVJESNOSTI

Odlukama Drugog zasjedanja AVNOJ-a Bosni i Hercegovini priznat je status federalne jedinice,
dok je Sandžak zaobiđen, nije ga bilo među federalnim jedinicama. Muslimani, kao jedan od triju
naroda, nisu ovaj put bili navedeni. Status Sandžaka i Bošnjaka ostao je neodređen i nejasan, na
“čekanju”, suprotno stajalištima i odlukama Prvog zasjedanja ZAVNOS-a i suprotno naznačenoj
platformi NOP-a, u kojoj su navedeni i Muslimani/Bošnjaci.

Piše: Esad RAHIĆ samo da je Sandžak izgubio status buduće re- etnička grupa, na Drugom zasjedanju AV-
publike ili autonomne pokrajine, kako je do NOJ-a u Jajcu u Rezoluciji AVNOJ-a nisu
pred sami kraj rata obećavano, već je izgubio pomenuti Muslimani kao šesti narod. Grb
adnja dekada novembra 1943. godi- i teritorijalnu cjelovitost jer je njegova teri- nove Jugoslavije, ustanovljen u Jajcu, sa-
ne jeste vrijeme kada se odlučivala torija podijeljena između Srbije i Crne Gore. stojao se od jedne buktinje s pet plamenova
sudbina poslijeratne Jugoslavije i Bosna i Hercegovina nakon 1463. godine, koji simboliziraju pet naroda: Srbe, Hrvate,
Znjenih federalnih jedinica. kada je izgubila svoju državnost, uspjela je da Slovence, Crnogorce i Makedonce, o čemu
Od 20. do 25. novembra odigrala su se je obnovi i dobije ravnopravan status s osta- je bilo sporenja u rukovodstvu NOP-a, dok
dva historijska zasjedanja zemaljskih anti- lim jugoslavenskim federalnim jedinicama. je šesti narod Muslimani “nestao” i pojavio
fašističkih vijeća (ratnih narodnih skupšti- U objema zemljama bilo je negirano pra- se u simbolu šestog plamena tek 20 godina
na) u dvije zemlje najznačajnije za bošnjački vo bošnjačkom narodu da se izjašnjava kao kasnije – 1963. godine.
narod: u Bosni i Hercegovini i Sandžaku. poseban nacionalni korpus. Ovo je velika i U drugom dokumentu AVNOJ-a Odluka
Najprije je Zemaljsko antifašističko vijeće neoprostiva nepravda koju je Komunistič- o izgradnji Jugoslavije na federativnom principu
konstituirano u Sandžaku na Prvom zasjeda- ka partija Jugoslavije napravila prema boš- stoji: “Da bi se ostvario princip suverenosti
nju ZAVNO Sandžaka, održanom 20. i 21. njačkom narodu i u Bosni i Hercegovini i naroda Jugoslavije, (...) Jugoslavija se izgra-
novembra 1943. godine u Pljevljima, a po- u Sandžaku. Bošnjaci su prisiljavani da se đuje i izgradiće se na federativnom principu,
tom je konstituiran ZAVNO Bosne i Herce- nacionalno identificiraju ili sa srpskim ili koji će obezbijediti punu ravnopravnost Srba,
govine na Prvom zasjedanju ZAVNO Bosne s hrvatskim narodom. Ovo je bio otvoreni Hrvata, Slovenaca, Makedonaca i Crnogora-
i Hercegovine, koje je počelo u 19 časova 25. i nasilni pokušaj asimilacije bošnjačkog na- ca (nema Muslimana, op. a.).” Odlukom je
novembra, a završeno iste noći u 4 sata 26. roda u režiji komunista. precizirano da “osnovne organe vlasti kod
novembra 1943. godine u Mrkonjić-Gradu. Drugom zasjedanju AVNOJ-a u Jajcu 29. pojedinih naroda Jugoslavije predstavljaju
Nakon toga, dvije zemlje u kojima su i 30. novembra 1943. godine prisustvovala narodnooslobodilački odbori i zemaljska
Bošnjaci bili odlučujući etnički faktor bile je delegacija ZAVNOBiH-a, dok delegacija antifašistička vijeća narodnog oslobođe-
su na najboljem putu da postanu buduće fe- ZAVNOS-a nije zahvaljujući opstrukcija- nja”, među kojima se ne navodi i ZAVNOS.
deralne jedinice, odnosno republike. ma i podvalama ZAVNO Crne Gore i Boke. Odlukama Drugog zasjedanja AVNOJ-a
Bosna i Hercegovina u tome je do kra- Iako se u dokumentima ZAVNOBiH-a i Bosni i Hercegovini priznat je status federal-
ja rata uspjela, a Sandžak nažalost nije. Ne ZAVNOS-a Muslimani tretiraju kao posebna ne jedinice. Sandžak je zaobiđen, mada mu

48 26/11/2021 STAV