Page 50 - STAV 73 28.07.2016

DRUŠTVO

Temelji džamije Mehmed-paše
Sokolovića, Siget Temelji tekij, Siget

Turbe sultana Sulejmana, Siget Tvrđava Siget
Sultan Selim naredio je da se unutar si- U historiji Osmanskog carstva “Nama su ovdje iz aspekta Bošnjaka
getske tvrđave napravi džamija sultana bitna dva elementa, a to je da je džamiju
Sulejmana, koja i danas stoji, s tim da samo tri sultana izgubila su u kompleksu turbeta sultana Sulejmana
nema munare i služi kao muzej. živote u vojnim pohodima. sagradio Mehmed-paša Sokolović, porije-
Nakon završetka Bečkog rata, kom- Prvi je bio sultan Murat na klom Bošnjak, te da je prvi turbedar, ču-
pleks turbeta i džamije srušen je i za- var turbeta, bio Ali-dedo Bošnjak, čuveni
boravljen. Na kilometar i po od ovog Kosovu, za sultana Mehmeda sufija, šejh mevlevijskog tarikata. Smatra
kompleksa, ispričao nam je Lavić, na Fatiha pretpostavlja se da je se da je i njegovo turbe tu negdje u kom-
mjestu na kojem se mislilo da su pokopa- umro tokom vojne kampanje pleksu”, kazao je Ohranović.
ni unutrašnji organi sultana Sulejmana, prema Rimu, a treći je sultan On je mišljenja da postoji velika mo-
napravljena je crkva. Smatralo se da će, gućnost da je i Jakovali Hasan-paša pori-
ako naprave crkvu na sultanovom srcu, Sulejman jeklom bio Bošnjak, da mu je majka bila
to označiti konačnu pobjedu nad Osman- iz porodice Sokolovića, a otac Memibe-
lijama. U toj crkvi nalazi se kopija slike srušena, klanja se samo džuma, i to su govića. Pored njegove džamije nalaze se
Djevice Marije, pred kojom se, tokom jedine dvije džamije koje su u funkciji i ostaci hamama koji je sagradio njegov
opsade Beča, molio car Leopold, koji je u Baranji. Treća džamija, koja je ostala u sin Memmi-beg.
u to vrijeme s porodicom izbjegao u Var- kompletu, ali je pretvorena u crkvu, je- “Mađari su nam potvrdili da veliki
šavu. Pobjedu je pripisivao molitvi pred ste džamija Kasim-paše u Pečuhu, koja je broj stanovnika koji su ostali u Mađar-
tom slikom pa je u 18. stoljeću napravlje- sada muzej. Ona je i restaurirana. skoj nakon poraza pod Bečom ima boš-
no šest-sedam njenih kopija. Poslane su njačko porijeklo. To je i logično jer su na
u razne dijelove Habsburške monarhije. DŽAMIJE I CRKVE najznačajnijim pozicijama u Osmanskom
Jedna od njih završila je u ovoj crkvi bli- Prema mađarskim izvorima, u Pečuhu carstvu, kada je osvajana Ugarska, od ve-
zu Sigeta. Crkva se danas ne koristi jer je postojala crkva napravljena u 13. stolje- likih vezira do janjičarskih aga, bili Boš-
u njenoj blizini više nema katolika, pa ću. Osmanskim osvajanjima, poslije bit- njaci. U vrijeme kada je sultan Sulejman
je pretvorena u muzej. Nalazi se nasred ke kod Mohača u vrijeme sultana Sulej- bio na vrhuncu vlasti, veliki veziri bili su
polja, bez pristupne ceste, u nju navrati mana, ta je crkva pretvorena u džamiju. Rustem-paša Opuković i Mehmed-paša
samo poneki turist. Nakon požara u 16. stoljeću, iz temelja je Sokolović. Logično je da su novi posjedi,
Mađarski istraživači, s Norbertom napravljena nova džamija. Poslije poraza feudi ili timari davani bošnjačkim vojni-
Papom s Univerziteta u Pečuhu na čelu, 1683. godine pod Bečom, kada je vojska cima i oficirima. Ali ne samo zbog toga
tvrde da je veliki broj stanovnika Baranje Habsburške monarhije osvojila taj dio nego i zato što je Bosna bila granica pre-
bošnjačkog porijekla. Carstva, džamija je ponovo pretvorena u ma Ugarskoj i veliki broj vojnika bio je iz
“To smo primijetili i u džamijama koje crkvu. Restaurirana je 1939. godine, a u Bosne. Granica Bosanskog ejaleta bila je
smo posjetili. Pronašli smo da su u dža- drugoj polovini 20. stoljeća pretvorena je od Sigeta udaljena od 50 do 100 kilometa-
mijama mushafi s prijevodom na bosan- u muzej. Zvonik se prije toga srušio. U ra”, kazao je direktor Historijskog arhiva.
ski jezik, čak su i promotivni materijali samom Sigetu postoji džamija Ali-paše Jedan od najpoznatijih Bošnjaka u današ-
na našem jeziku. Te džamije van džuma- Muezzinzade, koja je također pretvorena njoj Mađarskoj bio je Ibrahim Alajbegović
-namaza služe kao muzeji i u njima su u crkvu i, kao takva, i danas se koristi. Na Pečevija, koji je napisao Tarih Pečevi u prvoj
uposleni Mađari”, kazao je Hamza Lavić. ulazu je natpis iz kojeg se saznaje da je polovini 17. stoljeća, a koji je na bosanski
U džamiji Jakovali Hasan-paše u Pe- ona prvobitno bila džamija, sačuvani su 2000. godine preveo Fehim Nametak. U
čuhu, koja je ostala s munarom, i džami- određeni elementi arhitekture, posebno svom je djelu pisao je i o osvajanjima u
ji Malkoč-bega u Šiklošu, čija je munara obrada prozora s vanjske strane. Ugarskoj te o historiji Pečuha. n

50 28/7/2016 STAV