Page 65 - STAV broj 328

može sebi priuštiti nekoliko ljudi uhva-
ćenih u nekom dalekom pohodu da im
obavljaju sve kućanske i druge poslove.
Tako nije bilo grada koji je nešto značio
a da nije imao trg na koji su izvođeni ro-
bovi. Takav trg, kao jedan od najveća če-
tiri grada u rumelijskom dijelu carstva,
imalo je i šeher Sarajevo. Ovdje, gdje je
danas replika muzičkog paviljona iz vre-
mena austrougarske vladavine, uza sami
zid koji je odjeljivao harem Bakr-babine
džamije od sarajskog zemljišta, tu gdje
se završavala vjera, a počinjala vlast, pod
samim sarajem iz kojeg se upravljalo bo-
sanskim ejaletom i po kojem je i sam
grad dobio ime, tu negdje nalazio se trg
robova i tu su, pod budnim okom vla-
sti, izvođeni ljudi uhvaćeni u Baranji, i
u Kranjskoj, i u Zagorju, i pod Peštom i
nuđeni na prodaju.
U knjizi Zlatno doba Sarajeva histori-
čarka Behija Zlatar piše: “U vremenu od
1462. do 1520. odvedeno je iz Hrvatske
70.000 zarobljenika. Samo u jednom upa-
du u Hrvatsku 7. jula 1469. Osmanlije su
odveli 12.000 ljudi, a u pohodu 1566. od-
vedeno je 70.000 seljaka.” Koliko je tek
Ajas-paša, sandžak-beg bosanski koji se
godinama tukao za Jajce, prilikom upada
u kršćanske zemlje doveo sa sobom robo-
va u Bosnu i koliko ih je završilo ovdje na
pijaci u Sarajevu? On je, kazuje historija,
1472. godine s 30.000 vojnika prodro čak
pod Alpe, do Furlanije, kako su je zvali
Italijani, ili Julijske Krajine po slovenšti-
ni. Orobio je tada Ajas-paša pola Hrvatske
i veći dio današnje Slovenije.
Šta je osjećao dok se na čelu tolike
sile pobjedonosno vraćao u Sarajevo, pa
se okreni, a ono se pravo ljudsko more va-
Godine 1540. prodade lja iza njega, na jednima zveckaju sablje i
se na ovoj pijaci najviše sjaje se zasukani nauljeni brci, a na dru-
gima lanci i bukagije i suze im kapaju iz
robova, 500 komada, a u očiju, a glave im pognute? Je li, barem u
dubini noći, kada bi se oko njega razas-
sandžak-begovu kesu izli trlo desetine hiljada vatri, a odnekud, iz
kakvog pjevovitog grla, uzdigla se teška
se 2.000 akči, dvostruko slavenska melodija pa polegla po nepre-
više nego 1528. glednom logoru kao crn usud, je li barem
tada, duše razgaljene pjesmom, u nekom
od desetine hiljada sužnjeva koji su po-
slušno stupali za njim vidio djeda svog,
oca njegovog oca Isa-bega Abdullahova,
i smioni historičar odvažio pa napisao a dio je po svoj prilici i oslobođen, te se koji je, kao što je tada bio običaj i red
sveopću historiju porobljenih. Ali, i bez i danas na ulicama istanbulskim mogu među prevjerima, koristio ovo ime, Ab-
robovske povijesti, s velikom sigurnošću sresti oblici noseva iz Štajerske, napuće- dullah, rob Božiji, da bi iza njega sklonio
može se zaključiti da je Rustem-pašino ne azovske usne, ukrajinske plave oči ili kršćansko porijeklo i robovski usud, jer i
roblje nakon njegove smrti podijelilo nervozni pokreti iz Transilvanije. njega je, djeda njegova, prije nego će Bo-
sudbinu ostalog njegovog imetka – 815 sna pasti, pokupilo u jednoj ovakvoj noći,
posjeda, 476 mlinova, 2.900 konja, 1.106 ZA ROBA ROB kada su osmanske akindžije prodrle sve do
deva, 600 srebrom ukrašenih sedala, 130 Osmansko Carstvo, kao i ona koja mu rijeke Bosne i niz nju do Visokog i Vran-
pari zlatnih uzengija, 769 sjajnih sablji, prethodiše, hranilo se ratovima, a robovi duka i poveli sa sobom u Skoplje sve što
800 ugraviranih Kur’ana, 32 draga kame- bijahu značajna roba. U vrijeme kada je im se našlo na putu? Je li pomislio na one
na i dva miliona dukata – a to znači da bilo u naponu svoje snage, većina njego- silne mirske ljude, pobornike Crkve bo-
je završilo u vlasništvu njegove supruge, vih žitelja, muslimana, bila je u stanju da sanske, bogumile, pretke svoje, koje su,

STAV 18/6/2021 65