Page 66 - STAV broj 396

DRUŠTVO

ne bi zatrnula u ludilu povijesti, dvjesta
godina nakon njihove smrti uklesaše ih
na nišane: Ajni-dede i Šemsi-dede bijahu
sufije, učenjaci, evlije, gazije.
Jedan je šejh, po narednom predanju,
od sultana Fatiha zatražio da mu dodijeli
komad zemlje ispod saraja koji sagradi Isa-
beg i po kojem ovaj grad dobi ime. I sultan
mu dodijeli parcelu uz lijevu obalu potoka
Bistrice, sve do njegovog ušća u Miljacku.
Kako je dodijeljeni mu plac bio uzak a du-
gačak, narod ga prozva Duge njive. Kasni-
je, kada taj šejh u vrh Dugih njiva načini
kuću i u njoj poče obavljati zikr, narod ih
prozva Šejhove njive, a njega, po njegovim
njivama, šejh Dugonja. Na kraju, kad se
nepovjerljivi okolni žitelji približiše šejhu
i otkriše svu njegovu lucidnost, njive nje-
gove prozvaše Šejhove dugonje. Taj šejh iz
narodnog predanja, o kojem historija tvr-
doglavo šuti, bude sahranjen u čelu svog
imanja, a na njegovom mezaru, sama od
sebe, sijaše svjetlost. Skoro četiri stotine
godina nakon njegove smrti, tek što uguši
Prvi srpski ustanak, u Sarajevo dođe beo-
gradski vezir Sulejman-paša Skopljak, pa
se i pred njim ukaza svjetlost na derviše-
vom grobu. Tad Skopljak naloži da se na
tom mjestu podigne mauzolej – poznato
Turbe sedam braće.
Dakle, jedini derviš iz prvih dana Saraje-
va koji sagradi džamiju bijaše šejh Magribija.
Možda to o njemu govori da je bio ratnik,
uspješan i hrabar i da je zgrnuo dosta plije-
na te ga uložio u izgradnju bogomolje. Ali,
po svoj prilici, pokazat će daljnji historijski
događaji, nije imao dovoljno bogatstva da Ladislav od Egervara i Petar Dojčin, te tri otkriva da džamija ustvari nije imala va-
uvakufi bilo šta za njeno održavanje. Iako dana pljačkaše, haraše i ognjiše Sarajevom. kufa, ili će biti da sve uvakufljeno nestade
se prvi put pominje u sarajevskom sidžilu u plamenu koji proguta i nju. Kemura piše
iz 1565. godine, te se smatra da je mogla DVA KOBNA POŽARA da 85 godina nakon požara “dogje ferman
biti podignuta između te i godine 1538, Prije kojih 120 godina, slijedeći narod- bosanskom valiji Mustabegu da pomenutu
jedan od najuglednijih bosanskih osmani- no predanje, Sejfudin Fehmija Kemura, vje- džamiju kamenitom minarom i kubetom na
sta Hazim Šabanović, izmirujući narodno roučitelj i hroničar Sarajeva, zapisa kako se novo sazida”, misleći na Carevu džamiju,
predanje s historijskim dokumentima, piše prvobitna džamija koju izgradi šejh Magri- koja također izgori u požaru te 1480. godine.
kako bi džamija na ovom mjestu, prvobitna, bija nije puno razlikovala od ove koju danas Kemura ovom prilikom ne pominje Magri-
ipak mogla biti izgrađena u vrijeme Isa-be- vidimo. “Rečeni šejh, smjestivši se u Saraje- biju, ali zar nije sasvim logično pretposta-
ga i prvih dana Sarajeva. Po Šabanovićevoj vu”, piše Kemura, “sazida ovu džamiju, i to viti da ni ona nije obnavljana sve te godine
pretpostavci, izgori ona u požaru 1480. go- s kamenitom munarom”. U nastavku govori i da je s munarom stajala onako bez krova i
dine, kada, pred sami kraj jeseni, na čelu da ni njemu nije poznato da li je šta šejh Ma- bez ulaznog portala, nagaravljenih zidina,
vojske kralja Matije Korvina prodrše u gribija uvakufio za održavanje ove džamije, rastakana kišom i snjegovima?!
Sarajevo vojvoda Vuk Gregurević i banovi ali u jednom drugom tekstu objavljenom Godina obnove Careve džamije, 1565,
u Glasniku Zemaljskog muzeja indirektno poklapa se s godinom u kojoj se prvi put, u
jednom aktu sarajevskog sidžila, kako nam to
Više od pet stotina godina mahala oko džamije, a kasnije i priopćava Šabanović, pominje džamija Ma-
gribija. Te je godine zasigurno morala biti
ulica, i cio ovaj kraj, zove se Magribija. Nikom u ta četiri i po obnovljena i Magribija, bez obzira na to da
stoljeća nije palo napamet da joj mijenja ime, što je pravi li imala vakuf. Naime, kako piše Kemura,
valija je po primitku sultanovog fermana
raritet u gradu u kojem su sokacima i ulicama, sve u skladu formirao komisiju od dvanaest uglednih
s ideološkim uvjerenjima, imena mijenjana i po deset puta. I Sarajlija, a na čelu im je stavio svog zastu-
pnika Hadži Nesuba, sina Muslihudinova,
to bi, valjda, trebalo nešto govoriti o šejhu Magribiji, o snazi i oni pregledaše Carevu džamiju. Komisija
njegove ličnosti, o postojanosti njegove vjere, o dobroti duše i sastavi izvještaj, koji Kemura pronađe u jed-
nom sidžilu u Husrev-begovoj biblioteci. U
o širini uma u koji se katkad sakrivaše cijeli šeher. tom izvještaju sarajevski uglednici opisuju

66 7/10/2022 STAV