Page 73 - STAV broj 410

/Krik/
Iz današnje perspektive, odnosno s
distance od pedeset i pet godina od poja-
ve Kulenovićeve knjige Soneti (Novi Sad,
1968), sasvim je jednostavno utvrditi da
je ova poezija odvodila pažnju čitalaca i
hroničara u pravcu odnjegovanog stiha,
eruditne mašte koja je pažljivo birala, još
pažljivije doticala neke od suštastvenih
simbola i vizija savremene poezije. Tako-
đer, u vremenu kada su domaći poetski
svjetovi bili odveć jednolinijski postavljeni
pred našom tradicijom i pred osvojenim
rječnikom ranijih pjesničkih generacija,
Skender Kulenović je donosio, nimalo se
ne ustručavajući, zvukove dalekih žuđenih
obala, a bogme i melodije koje su otvo-
reno i ničim zamaskirano nastojale da se
postave pred svojom sopstvenom projek-
cijom kao prostor koji misli o sebi pred
izazovom slobodnog, praznog prostora.
Soneti Skendera Kulenovića su u svojoj
esenciji, uglavnom, dijaloški. Pjesnikova
igra podrazumijeva mušti i nemušti dija-
log čovjeka i prirode, čovjeka i historije,
čovjeka i vremena, čovjeka i umjetnine.
U jednom takvom odnosu, ustvari, počiva
antejski mit, a u takvoj vrsti stvaralačke
vizije čovjek je uvijek na dobitku. Njime
se izražava pjesnikova vitalistička priro-
da i poetika, odnosno optimistična vizija
života jer lirski subjekt postaje svjestan,
kao dio prirode, sopstvenih stvaralačkih
moći. U doticaju s prirodom i razmišlja-
nju o njezinim brojnim emanacijama
obogaćuje se čovjekovo čulno, empirij-
sko i intuitivno saznanje. Istovremeno,
priroda je funkcionalan scenski okvir za
iskazivanje pankalističke i panerotičke
vizije, te se vizualna pjesnička slika ri-
jetko može uzeti kao čista deskripcija a
da se pri tome ne osiromaši čitav spek-
tar namjerno multipliciranih značenja.
Tradicija, kao dimenzija trajnosti i
provjerenosti, doista živi u stihovima,

Skender Kulenović se rodio 2. septembra 1910. godine u 1945. do 1947. obavlja funkciju direktora drame Narodnog
Bosanskom Petrovcu, gdje je završio osnovnu školu. Na- pozorišta Sarajevu, uređuje “Novo doba”, “Pregled”, “Knji-
kon naglog osiromašenja obitelji (agrarna reforma 1920) ževne novine” i “Novu misao”. Od 1950. do 1953. sekre-
prelazi u majčino rodno mjesto Travnik, gdje od 1921. do tar je Narodne skupštine FNRJ, a poslije zabrane “Nove
1930. godine kao vanredni učenik pohađa Jezuitsku gi- misli” kažnjen je i postavljen za korektora u “Borbi”. 1955.
mnaziju. U trećem razredu gimnazije javio se prvim knji- godine prelazi u Mostar na mjesto dramaturga Narodnog
ževnim radom (soneti “Ocvale primule” u gimnazijskom pozorišta. Jedno vrijeme je i urednik u beogradskoj “Pro-
listu “Hrvatskoj vili”). Od 1930. godine studira pravo na sveti”. Dobitnik je brojnih nagrada i priznanja, između osta-
Zagrebačkom sveučilištu. 1933. postaje član SKOJ-a, a lih Dvadesetsedmojulske nagrade SRBiH (1971) i nagra-
1935. KPJ. Sarađuje u brojnim listovima i časopisima, a de AVNOJ-a (1972). Bio je član SANU, ANUBiH i JAZU.
1937. godine s mladim intelektualcima iz Bosne Hasanom Umro je 25. januara 1978. godine u Beogradu. Djela:
Kikićem i Safetom Krupićem pokreće u Zagrebu musli- “Stojanka majka Knežopoljka”, poema, 1945; komedije
manski časopis “Putokaz”. “Djelidba”, “Večera”, “A šta sad?”, 1947; “Ševa”, poema,
U Prvi partizanski odred Bosanske krajine stupa 1941. go- 1952; “Soneti”, 1968, “Divanhana”, pripovijetke, 1972;
dine. Kulenović u ratu piše poeme, uređuje listove “Krajiški “Gromovo đule”, priče za djecu, 1975; “Šarenka”, priče
partizan”, “Bosanski udarnik”, “Glas” i “Oslobođenje”. Od za djecu, 1975; “Ponornica”, roman, 1977.

STAV 13/1/2023 73