Page 20 - STAV broj 216-217

DOSJE “STAVA”: FOČA

Historija grada na Ćehotini

ZA FOČU

SE PRVI PUT

ČULO

U DESETOM

STOLJEĆU

Rimski imperator Konstantin
Porfirogenet prvi je put spominje u

desetom stoljeću, a u njenoj je blizini 1448. godine
izgrađena prva džamija u Bosni i Hercegovini. Stav
objavljuje kratku historiju Foče, dijelove iz knjige Muje Kafedžića

Piše: Mujo KAFEDŽIĆ Alija Bejtić ovo osporava i smatra da izgradnje islamskih vjerskih objekata.
se naziv razvio iz srednjovjekovnog na- Svi sandžak-bezi ostavili su svoj pečat
ziva Hoča ili Hotča. Termin je u korijenu na ekonomskom, kulturnom i građe-
rvi pisani trag o fočanskom kraju muškog imena Hotko (od glagola hotjeti). vinskom planu. Intenzitet razvoja Foče
nalazi se u djelima rimskog im- Turci su preimenovanjem željeli doći do opada od 1751. godine s Mehmed-pašom
peratora i historičara Konstantina kraćeg naziva, ali i podsjetiti na tursku Kukavicom, koji je izgradio džamiju u
PPorfirogeneta u djelu De Admini- Foču u Anadoliji, koja se razvila od an- Foči, sahat-kulu, mekteb, medresu, ka-
strando imperie iz X stoljeća, a o nastanku tičke Fokeje. Foča nije bila fortifikacijski ravan-saraj, veliki han i sebilj i mostove
imena Foča nema pouzdanih historijskih utvrđena, izuzev brda Gradac na lijevoj na Ćehotini i Drini.
izvora. Postoje legende i naučne hipoteze. obali Drine. Prema dubrovačkim arhivi- Posebnu ljepotu Foči davale su brojne
Mehmed Paša Fatih došao je u ove krajeve s ma, ime Hotče javlja se u ugovorima od džamije. Careva džamija, Bajazita II Va-
vojskom preko teritorije današnjeg Sandžaka 1368. pa sve do 1436. godine, a današnje lije (1501) i Aladža (XV i XVI stoljeće)
1463. i prešao Drinu kod Ustikoline. Prema ime donose Osmanlije. donijele su značajan napredak u kulturi
predanju, u Ustikolini je upitao konjanike Foča je u osmanskom periodu postala i civilizaciji i proširivanju obrazovnih vi-
(suvarije) izviđačke patrole šta ima gore političko-administrativni centar. Osman- dika iz filozofije, astronomije, matemati-
uz Drinu, pokazujući rukom prema Foči. lije su 1470. formirale administrativno-po- ke i književnosti. Foča je ‘60-tih godina
Odgovoreno je: “Nema neprijatelja i ničeg litičku zajednicu Hercegovački sandžak, XVI stoljeća imala oko 1.350 stanovnika.
osim vinograda i fučija (kaca) potopljenih u koji je uključeno Gornje Podrinje, Her- Kroz Foču je u srednjem vijeku prola-
u vodi.” Legenda kaže da je od turske rije- cegovina i dio današnjeg Sandžaka. Foča zio dubrovački karavanski drum Via Ra-
či fucilar nastao naziv Foča. Na brežuljku je bila sjedište Hercegovačkog sandžaka gusa, Via Drina, Via Bosna, a osmanski
gdje je Fatih imao šator njegov vojskovođa punih 100 godina. Svi centri političke putopisac Evlija ibn Derviš Mehmed Zilli,
Turhan Emin-beg podigao je 1448. godine i sudske vlasti ekonomski su razvijani. poznatiji kao Evlija Čelebija, na ulazu u
prvu džamiju u BiH. Etimološki gledano, Prema podacima u Dubrovačkom arhi- Aladža džamiju, uz svoj autogram, 1664.
najvjerovatnije je da je ime Foča nastalo iz vu, prvi hercegovački sandžak-beg bio napisao je: “Putovao sam i u mnoge gra-
turske riječi fuči (drvena posuda za tečnost, je Hamza-beg, koji je izgradio mesdžid u dove dohodio, ali ovako mjesto još nisam
bremenica za nošenje vode, kablić, fučija). mahali Ortakolo 1470/71. To je početak vidio.” O Foči su pisali brojni domaći i

20 25/4/2019 STAV