Page 55 - STAV broj 237

DRUŠTVO

210 godina KARAĐORĐE,

od napada

Karađorđevih CARSKI ODMETNIČE,

ustanika na

Novi Pazar NAŠ JE PAZAR BIO

I OSTAT ĆE

Novopazarski zid plača, ostaci
Devlet-hanum džamije gdje su srpski
ustanici počinili stravičan zločin

“Smederevsku i rudničku i neku čast po-
žeške pomeša, da udari odozgo, no da čeka
kada udari Pljakić odozdo ispod Pazara uz
Rašku, i kapetan Dimitrije Parezan, uprav
od Karađorđeva šanca niz brdo. No Pljakić
na opredeljeno vreme ne udari, a svi smo
na njega očekivali. Vujica, videći da će da
svane, primakne se bliže turskoj straži gde
smo ih uzimali na pušci na oko.” Dakle,
Vujica Vulićević, komandant smederevske
vojske, prvi je krenuo u napad u zoru sa
svojim Smederevcima. Njegovi prvi pucnji
već su likvidirali jednog od stražara pored
šanca. Lavina ustanika svalila se u šančeve
na iznenađene branitelje. Uskoro i s Plja-
kićeve strane zapucaše puške i prolomiše se
uzvici. Ustanici savladaše branitelje u šanče-
Novopazarska tvrđava oko 1918. vima i provališe u grad. Borbe su se vodile
za svako dvorište, kuću i podrum. Veliki dio
novopazarske varoši Srbi su osvojili na juriš
već do popodneva 19. juna, između ostalog
Pri osvajanju dijela novopazarske varoši dogodio se veliki i stravičan masakar civilnog življa kako POČETAK NAPADA NA NOVI PAZAR Nakon bitke na Suhodolu, ostaci vojske Nu- i pašin konak, i spalili po starom običaju.
Karađorđe je stigao u Novi Pazar 16. juna
Dospjeli su do tvrđave i rijeke Raške. Bra-
man-paše Pećkog samo su se djelimično za-
u samoj Devlet-hanum džamiji (kasnije poznatijoj kao Krnja ili Batal džamija), tako i u njenom ostavljajući malu posadu u Sjenici. Već kra- držali u gradu. Na gradskom bedemu bilo je nitelji ih sa zidina tvrđave dočekaše topov-
haremu i bližoj okolini. Naime, onaj dio Novopazaraca koji nije uspio da se domogne novopazarske jem maja su pred Novim Pazarom stigle čete “deset topova i 12.000 vojnika”. Komandanti skom i puščanom vatrom.
Dimitrija Kujundžije, rodom iz sela Hotkova
O svom pohodu na Novi Pazar Kara-
odbrane bili su Numan-paša Pećki i kapetan
tvrđave, iako ih je dijelilo svega nekoliko stotina metara od nje, pošto su im ustanici bili za petama, kod Novog Pazara. U prethodnim kontakti- paša pazarski. Navedeni broj vojnika u novo- đorđe izvještava Sovjet: “Krenuvši se 31.
pokušali su da nađu utočište u ovoj džamiji i njenom haremu (dvorištu) ma s Antonijem Pljakićem Karađorđe mu je pazarskoj tvrđavi pretjeran je i, prema većini maja iz Sjenice, stigao sam 3. juna pod
naređivao da se primakne Novom Pazaru i da
Novi Pazar. Turci nisu smeli izići u polje.
autora, bilo ih je najviše 3.000, a vjerovatno
uputi 800 vojnika koji će zauzeti bogaze na i manje. U Novom Pazaru vladala je moćna Tri dana je trajalo puškaranje. 6. juna Srbi
Piše: Esad RAHIĆ Posjete putopisaca Novom Pazaru ne- je da Novi Pazar ima 12.000 stanovnika. planini Rogozni, gdje će se ukopati u šanče- feudalna porodica Ferhatagić, koja je ima- pođu na juriš i zauzeše novopazarsku varoš.
posredno prije i poslije ustaničkog napada Neki su smatrali da Novi Pazar predstavlja ve i blokirati put prema Kosovu i Rumeliji. la nasljedno vojno dostojanstvo i svu vlast Mnogo je Turaka izginulo, u Srba je tako-
osljednji pokušaj da se sjeničko na ovaj grad nam nude sljedeće podatke o drugu po veličini varoš Bosanskog ejaleta Pljakić nije uspio da uspostavi kontrolu nad u ovoj oblasti. đe mnogo ranjenih i 20 ubijenih. Srbi su
bošnjačko stanovništvo spasi od njemu. Francuski baron Felix de Beaujour i da ima 16.000 žitelja. Uoči ustanka Novi Rogoznom jer su bošnjačko-albanske snage Dakle, Karađorđe nije odmah krenuo u zapalili svu varoš do samog grada i do reke
stravične sudbine koju su mu je smatrao je da početkom 19. stoljeća Novi Pazar je bio značajan šeher gdje su se sa- to već učinile prije njega. U Pljakićevoj voj- napad, već po isteku nekoliko dana. Branite- Boške (Raške, E. R.) koja protiče posred
Pnamijenili Karađorđe i ustanici Pazar ima 10.000-12.000 žitelja i nazvao ga kupljali trgovci i roba ne samo iz okolnih sci nalazili su se ustanici iz karanovačke i ljima Novog Pazara nudio je da mu se predaju, varoši. Kuće na drugoj strani reke Boške
učinio je Numan-paša Pećki, koji je sa svo- je trgom na kojem se razmjenjuju proizvo- zemalja već i iz Njemačke. Njegov čuveni studeničke knežine i pojedinci iz pazarske, a on zauzvrat da im dozvoli da napuste svoj nisu mogli zapaliti a Turci su tamo podi-
jom vojskom poražen u bici na Suhodolu di Srbije, Bosne, Albanije, Makedonije i mitrovdanski vašar trajao je 30 dana. Baron kruševačke i vučitrnske nahije. Također je rodni grad s pokretnom imovinom i ličnim gli jedan šanac.”
na Pešteri. Nakon toga, Karađorđe se izvje- Rumelije. U tvrđavi na brdu sjedio je paša Gamero, početkom 19. stoljeća, zabilježio Karađorđe već bio obaviješten da Pazarci naoružanjem. Međutim, već se i u Novom U Karađorđevom pismu upućenom K.
sno vrijeme zadržao u Sjenici, odmarajući koji je upravljao cijelim Sandžakom, tj. je da je to varoš koju su dvije godine ranije nisu sposobni da izdrže dužu opsadu jer na Pazaru pročulo o ustaničkoj vojnoj katastro- K. Rodofinikinu od 10/22. juna 1809. godi-
vojsku. Odatle je s cijelim svojim odredom predjelima između Bosne, Albanije, Srbije spalili Srbijanci i koja je poslije stradanja zalihama nisu imali dovoljno hrane. Tih dana fi kod Niša. Karađorđe potom u naredna tri ne iz Novog Pazara stoji: “Prvo, kako smo
krenuo na Novi Pazar. i Makedonije. Henry Pouqueville računao imala 9.000 stanovnika. u Novom Pazaru nije imalo mnogo vojske. dana spremi vojsku za odlučni napad. pošli iz Senice 31. maja, u ime Boga, jesmo

54 19/9/2019 STAV STAV 19/9/2019 55