Page 59 - STAV broj 237
P. 59
DRUŠTVO
Saveznici na bosanskohercegovačkom nebu tvornica namjenske industrije preseli u mre-
žu tunela iskopanih ispod Sudeta. Bio je to
podzemni koridor dugačak 58 kilometara
i velik 213.000 kvadratnih metara kojim
BOMBARDIRANJE se industriju pokušalo spasiti od saveznič-
kog bombardiranja. Jedan od najpoznati-
jih slučajeva “moralnog bombardiranja”
njemačkih gradova u Drugom svjetskom
ratu bilo je ono koje su saveznici izveli
BOSNE I SARAJEVA nad Hamburgom. Taj je grad na sjeveru iz
nekoliko razloga bio od vitalne važnosti.
Posebno zbog svojih brojnih tvornica i
podmornica. U ljeto 1943. godine naređen
je iznenadni, masovni napad savezničkih
aviona. Operacija “Gomora” počela je 23.
jula 1943. godine.
Britanski RAF grad je napao s najma-
nje 790 bombardera. Na red su 25. dana
Četiri avionske bombe pronađene su i uništene prošle sedmice operacije došle američke zračne snage
(USAAF). Rezultat je bio gotovo potpuno
u Sarajevu i u njegovoj okolini. Riječ je o neeksplodiranim uništeni grad u jednom od najsmrtonosni-
jih zračnih napada Drugog svjetskog rata.
bombama kojima su saveznički avioni tokom 1944. godine “Oko 260 tvornica u Hamburgu izbrisano
gađali neprijateljske ciljeve u Sarajevu i njegovim tadašnjim je s mape, a isto se dogodilo s 40.000 kuća
i 275.000 katova, 2.600 prodavnica, 277
Piše: Nedim HASIĆ predgrađima. U tim napadima poginulo je skoro 600 ljudi, škola, 24 bolnice i 58 crkava. Poginulo je
a Stav donosi priču o njima temeljenu na savezničkim oko 46.000 civila”, podaci su iz knjige en-
gleskog historičara Paula Kennedyja. Ovaj
izvještajima, ali i nalazima historičara i zabilješkama tadašnje je napad silno šokirao Njemačku, a iako
je u javnosti pokušavao umanjiti brojke i
ustaške vlasti utjecaj bombardiranja, Joseph Goebbels sve
je skupa nazvao “istinskom katastrofom”.
Jednako, ako ne i okrutnije bilo je i
bombardiranje Dresdena. Rušenje glav-
okom Drugog svjetskog rata save-
znici su svakodnevno obavljali mi- nog grada Saksonije i danas je tema ra-
sprave među brojnim historičarima koji
sije bombardiranja kako bi izazvali
Tpaniku među njemačkim civilima pokušavaju utvrditi zašto su saveznici taj
grad sravnili sa zemljom. Najprihvaćenija
i tako ubrzali kraj rata. Avioni Sjedinjenih
Američkih Država i Velike Britanije sravnili teorija jeste ona da je Dresden bio “važno
komunikacijsko središte i mjesto s moć-
su sa zemljom brojne njemačke gradove, sve
kako bi uništili njemačku vojnu industri- nom industrijom”. Šta god da bio cilj, bom-
bardiranje Dresdena započelo je u deset
ju i ubrzali kraj nacističkog režima. Ključ-
ne osobe u osmišljavanju i lobiranju ovih sati uvečer 13. februara 1945. godine. Bio
je to jedan od posljednjih okršaja Drugog
pohoda bili su tadašnji britanski premijer
Winston Churchill te general-potpukovnik svjetskog rata. “U prvom valu sudjelova-
lo je 245 četveromotornih ‘Lancastera’
Arthur Harris. On je bio taj koji je stajao
iza engleske taktike bombardiranja grado- koji su bacili 800 tona bombi”, utvrdili
su historičari. Iste je noći grad bio meta
va, on je komandirao zračnim akcijama. U
historiji je ostao zapisan kao “Bomberman novog vala, sile od 529 bombardera. Dan
kasnije, pojavile su se strašne američke le-
Harris” ili “Butcher Harris”. Nadimak je
zaradio jer je vjerovao kako će bombardi- teće tvrđave B17. USAAF je na Dresden
poslao gotovo četiri stotine tih aviona, od
ranjem njemačkih gradova natjerati ljude
da se okrenu protiv nacista, objašnjava Ian kojih je svaki nosio četiri tone eksplozi-
va. Petnaestog jula okončano je uništava-
Buruma u knjizi Uništavanje Njemačke.
nje Dresdena. Do danas nije poznat tačan
broj žrtava, ali stručnjaci tvrde da bi broj
“MORALNO BOMBARDIRANJE” ubijenih (civila i vojnika) mogao biti oko
Takozvano “moralno bombardiranje”
snažno je podržavao Winston Churchill, 300.000 ljudi, “gotovo dvostruko više od
koji je još 1940. godine tvrdio da je jedini žrtava Hirošime i Nagasakija”. Ove je broj-
ke analizirao historičar Andrew Roberts
način poraza Njemačke “apsolutno razor-
ni, istrebljivački napad na nacistički te- u svojoj knjizi Ratna oluja, gdje, između
ostalog, stoji: “Bačenih 2.680 tona uništilo
ritorij”. Stalne bombaške misije prisilile
su Alberta Speera, ministra naoružanja i je više od 33 kvadratna kilometra grada, a
mnogi od mrtvih bili su žene, djeca i star-
ratne industrije Trećeg rajha, da desetine
ci i neke od stotina hiljada izbjeglica koji
58 19/9/2019 STAV STAV 19/9/2019 59
