Page 95 - STAV broj 231-232

da se na tom prostoru nalazi spomenik “Godine 1955. državni
palim borcima iz II svjetskog rata’”, na- sekretarijat za poslove
vodi se u Odluci Komisije za očuvanje
nacionalnih spomenika BiH. opšte uprave i budžeta
Pri izgradnji gimnazije i spomenika NRBiH, na prijedlog
palim borcima iz Drugog svjetskog rata
srušen je niz dućana i magaza ispred Ve- Narodnog odbora sreza
likog harema, koji je pripadao stolačkim stolačkog, donio je
vakufima i predstavljao dio stolačke čar- rješenje da bude izvršena
šije. Mekteb u dvorištu džamije srušen je
u isto vrijeme kada je vršena eksproprija- eksproprijacija harema
cija džamijskog zemljišta, a na njegovom Čaršijske džamije u
donio je rješenje kojim se odobrava Na- mjestu sagrađena je prodavnica s ravnim 2
rodnom odboru sreza stolačkog da izvrši krovom. Sedamdesetih godina 20. stoljeća površini od 1.536 m u svrhu
potpunu ekspropijaciju groblja smješte- nastavljeno je razaranje stolačke čaršije, izgradnje dječijeg igrališta”
nog sjeveroistočno od Čaršijske džamije, kada je niz dućana zamijenjen sadašnjom
na k. č. broj II/322, poznatog kao Veliki robnom kućom i trgovačko-administra- vakufske imovine. Službenici su finan-
2
harem, u ukupnoj površini 8.340 m u tivnim objektom, u kojem je smješten dio sirani iz carske hazne. Uprkos toj činje-
svrhu izgradnje niže realne gimnazije općinskih službenih prostorija. nici, kako piše Hasan Eminović, stari su
u Stocu. Tijekom vođenja postupka ek- U ljeto 1993. godine Čaršijska džamija je Stočani stalno ukrašavali i o njoj se
sproprijacije, načelnik Upravno-prav- s cijelom stolačkom čaršijom je srušena, brinuli putem svojih vakufa. Poklanjali
nog odjeljenja Državnog sekretarijata a njeni ostaci su kamionima odvezeni u su svoju imovinu kao trajno dobro, a sav
piše NO stolačkog sreza: ‘Molite se da korita rijeka Bregave i Radimlje. Dana 22. prihod bio je podređen njenom funkcio-
preispitate obim eksproprijacije, pošto je augusta 2001. godine počela je ponovna niranju. Hivzija Hasandedić bilježi pet-
mišljenje ovog Sekretarijata da je povr- izgradnja Čaršijske džamije, tog vrijednog naestak takvih vakufnama. U jednoj od
2
šina zemljišta od 8.340 m suviše velika spomenika orijentalno-islamske kulture. njih vakif je odredio da se kupuje i sadi
za navedenu svrhu.’ Na to sekretar NO Džamija je svečano otvorena u augustu cvijeće u njenoj avliji. Cijeli privredni i
stolačkog sreza odgovara: ‘(...) Smatra- 2003. godine. kulturni život Stočana vezan je upravo za
mo da nije prevelika, obzirom da škola Zanimljivo je da Careva džamija, ovu džamiju kao centralno mjesto druš-
treba da ima školsko dvorište, kao i to kao ni druge carske džamije, nije imala tvenih zbivanja.
U osamdeset stolačkih vakufnama,
koje se odnose na zgrade, posjede, kuće
i poslovanje skoro centralno mjesto za-
uzimaju četiri gradske džamije, a među
njima posebno Careva džamija. Sličan
tretman ima i u sidžilu stolačkog kadije
(1205–1228. hidžretske godine). I Šarića
džamija, džamija Ali-paše Rizvanbegovi-
ća i hadži Alije Hadžisalihovića izgrađe-
ne su kao posljedica i potreba živopisnog
duhovnog pulsiranja džemata Careve dža-
mije. Uz Carevu džamiju, s vremenom je
formiran i centralni gradski trg. Na nje-
nom trgu je kao zadužbina Silahdar Hu-
sein-paše izgrađena musafirhana, a pre-
ko puta nje i sahat-kula. Sve to svjedoči
o tome da je Careva džamija bila žila ku-
cavica stolačke čaršije, a to će, Božijom
odredbom, i ostati. n

STAV 8/8/2019 95