Page 59 - STAV broj 274

posljednjem popisu iz 2013. godine, mje-
sna zajednica brojala je 4.183, a naselje 824
stanovnika. U Podzvizdu se nalaze dvije
džamije i devetorazredna osnovna škola,
osnovana 1911. godine. Velikim zaliha-
ma pitkih podzemnih voda kojim raspo-
laže ovo naselje snabdijeva se najveći dio
stanovništva Velike Kladuše. Također, na
području ove mjesne zajednice sačuvana
je i na autentičan način obnovljena drve-
na vodenica Kvrkulja, koja zapinje za oko
prolaznika, a u kojoj lokalno stanovništvo
više radi “ćeifa” melje žito onako kako su
to stoljećima radili njihovi preci. Kapikula prije čišćenja Kapikula poslije čišćenja

HISTORIJSKI PRIKAZ
O bogatoj prošlosti ovog mjesta još svje-
doče ruševine starog grada Podzvizda, koji
je u prošlosti imao prvenstveno vojno-od-
brambeni karakter. Smješten je na vrhu
brijega koji se podjednako spušta na sve
strane. Odnos brežuljka i tvrđave na nje-
mu, naspram reljefne konstitucije okolnog
prostora, potvrđuje pažljiv odabir lokacije
njenog graditelja, koji je, pored strateški
važnog položaja i predispozicije, vodio raču-
na i o harmoniji prirode i onoga što čovjek
u njoj izgrađuje. Ova pitoreskna tvrđava,
koja je nekad dominirala okolinom i zbog Pašića kula prije čišćenja Pašića kula poslije čišćenja
vegetacije oko nje bila primjetna oku sva-
kog prolaznika, danas još samo djelimično grad Podzvizd. Kao fortifikaciono zdanje, 1834. godine navodi se da je grad prilično
proviruje iz gustih krošanja borove šume. grad Podzvizd izgrađen je na ostacima sta- očuvan, da ima 2 topa, te da se okolo grada
U historiografskim izvorima postoje re gradine, po svemu sudeći one iz 13. sto- nalazi oko 100 kuća s 200 boraca.
dva različita podatka o vremenu izgrad- ljeća. Prije dolaska Osmanlija stanovnici Na području ovog naselja odigrala se
nje ove utvrde. Ćiro Truhelka smatrao je ovog kraja u vjerskom smislu bili su dio jedna od najznačajnijih krajiških bitaka u
da je Podzvizd jedna od najstarijih utvrda katoličke crkvene organizacije. Tako se u 19. stoljeću. Tako je u duhu čestih upada
u Bosni i da je pod imenom Kreščić nastao pisanim dokumentima i spominje Crkva neprijateljske vojske s druge strane granice
u 13. stoljeću. Prema Radoslavu Lopašiću, sv. Martina (1334. i 1501. godine), koja bio i onaj iz 1845. godine, kada je pukovnik
Podzvizd je sagrađen 1456. godine. Kako je bila smještena u podgrađu Podzvizda. u Glini, kasnije hrvatski ban Josip Jelačić,
se navodi u historijskim izvorima, pove- Prvi dodiri s Osmanlijama vežu se za sa svojom vojskom 9. jula 1845. godine na-
ljom od 4. oktobra 1264. godine ugarski 1553. i 1558. godinu, kada je grad napadala valio na Podzvizd. Ne poznajući dobro te-
kralj Bela IV (1235–1270) u znak zahval- vojska Malkoč-bega. Od 1563. godine Pod- ren, Jelačićevi vojnici upali su u močvar-
nosti darovao je braći Kreši, Kupiši i Raki zvizdom upravlja knez Mikulić, a posadu no tlo, gdje su od oko 3.500 Podzviždana
Kreščić zemljište kao feudalne posjede u je činilo osam vojnika. Po odluci austrij- i ostalih Krajišnika doživjeli težak poraz.
Topuskom, Podzvizdu i Vrnograču. Tako skog ratnog vijeća u Grazu, grad je razoren U navedenoj bici, koja se odvijala na lo-
je nagradio hrabrost ovih feudalaca u bit- 1580. godine. Nakon više zauzeća i gublje- kaciji koja se zove Oskoruša, poginula su
kama protiv Mongola, posebno u onoj nja tvrđave, od 1670. godine Podzvizd je svega dva Krajišnika, Nezir Obić Mašin
koja se desila pokraj Trogira. Skoro dvije kao dio Ostrožačke kapetanije trajno u sa- i Ale Hajder, dok su gubici druge strane
stotine godina poslije, ugarski kralj La- stavu Bosanskog pašaluka. U njemu je bila bili veliki. Na mjestu tog događaja iste je
dislav V 1456. godine dozvolio je potom- smještena vojna posada od 90 graničara ko- godine podignut spomenik “Kamena pi-
cima plemena Kreščić da izgrade utvrđeni jom je komandirao dizdar. U izvještaju iz ramida”, koji je restauriran 2007. godine.

Volonteri DŽAMIJA KAO OSMATRAČNICA
Uspoređujući konstrukciju kule u ko-
joj je ulaz bio iznad zemlje sa sličnim sred-
njovjekovnim kulama na evropskom tlu,
s pravom se zaključuje da je tvrđava Pod-
zvizd izgrađena u 13. stoljeću. Uz Jezerski i
Sokolac, kako je to ustvrdio Hamdija Kre-
ševljaković, Podzvizd pripada grupi naj-
starijih bosanskohercegovačkih gradova.
Tri su faze izgradnje utvrđenog gra-
da. Utvrda iz 13. stoljeća sastojala se od
branič-kule prvobitne visine 12 metara, s
malim oborom koji je imao ulogu da štiti

STAV 4/6/2020 59