Page 60 - STAV broj 274

DRUŠTVO

prilaz kuli. U drugoj fazi ojačani su zidovi Drvena 19. stoljeća. Prva i do danas najpoznati-
kule, a kružni tlocrt pretvoren u šestouga- džamija ja džamija u ovom naselju bila je drvena
oni. Prema vanjskom prečniku dužem od u tvrđavi džamija u tvrđavi, čija je konstrukcija u
Podzvizd
18 metara, Husref Redžić bio je mišljenja potpunosti uništena. Ne zna se tačno kada
da je visina branič-kule iznosila najma- je izgrađena. U njoj se klanjalo sve do pe-
nje 25 metara, te da je bila među najve- desetih godina 20. stoljeća. Ova džamija,
ćim kulama u BiH. Grad je u prve dvije pravougaone osnove, bila je smještena na
faze predstavljao romaničko utvrđenje sa kapi-kuli, s južne strane grada. Bila je ti-
snažnom branič-kulom i malim oborom. pičan primjer krajiškog seoskog arhitek-
Ulaz u kulu bio je smješten na visini od tonskog sloga. Njena unutrašnja površina
2
4 metra, tako da se u kulu moralo ulaziti iznosila je oko 50 m . Imala je četvero-
ljestvama, što je doprinosilo njenoj sigur- vodnu krovnu konstrukciju s pokrovom
nosti. Ispod okrugle sobe, koja se nalazila od drvene šindre. Drvena osmougaona
na vrhu kule, bila je smještena tamnica i munara sa zatvorenom šerefom izlazila
ostava za hranu. Iz okrugle prostorije lje- je iz krova i njena je visina iznosila oko
stvama se penjalo na vrh kule, gdje su se 10 m. U jednospratnom molitvenom pro-
nalazile puškarnice. Krov branič-kule bio storu visine 2 m nalazio se drveni mihrab,
je izrađen od drveta. mimber i drveno stepenište, koje je vodilo
Treća faza izgradnje potječe iz vremena u potkrovlje i na munaru. Drveni zidovi
vladavine sultana Mahmuda I (1730–1754). džamije bili su izvedeni od horizontalnih
Tad je porušen mali obor te izgrađen veli- drvenih talpi. Na jugozapadnom i sjeve-
ki obor oblika nepravilne elipse. S južne roistočnom zidu nalazio se po jedan, a na
strane izgrađena je kapi-kula, s drvenom jugoistočnom zidu dva prozorska otvora.
džamijom na spratu, te stražarnicom po-
red kapi-kule. Na kamenoj ploči koja se UREĐENJE TVRĐAVE I IZGRADNJA
doskoro nalazila u zidu iznad ulaza ka- PRISTUPNOG PUTA
pi-kule bio je uklesan natpis: Uz Božiju utvrdi. Kula je imala osmougaonu osnovu Nije poznato da li su do sada na tvrđa-
pomoć, ovu kulu je sagradio Muhafiz bosanski i četiri etaže, a ulaz u kulu bio je uzdignut vi Podzvizd vršeni bilo kakvi konzervator-
grešni Ahmed. (...) Božijom pomoći sagrađe- metar od poda. Prva etaža koja se nalazila sko-restauratorski radovi. Grad je danas u
na je ova džamija. Došao je muhafiz Bosne. ispod ulaza predstavljala je podrum. Dru- prilično ruševnom stanju, bez tragova dr-
(...) Njegovo ime je Ahmed. Na kapi-kuli su ga i treća etaža služile su kao puškarnice. vene džamije te bez kamenog natpisa iznad
se nalazile puškarnice i dvije lučno zasve- Četvrta etaža, izgrađena samo od drvenih ulaznih vrata, koji je, po nezvaničnim in-
dene kapije. Objekt džamije izgrađen na greda, s vremenom je nestala. formacijama, prije nekoliko godina ukrao
kapi-kuli služio je i kao osmatračnica. U U naselju Podzvizd svojoj svrsi danas jedan mještanin. I taman kad se činilo da
istom periodu na zapadnoj strani utvrđenog služe dvije džamije, jedna izgrađena 1997, se višegodišnja borba između oronulih be-
grada izgrađen je veći objekt koji je služio a druga 2007. godine. Doskora je postojala dema i šumske vegetacije privodi kraju i da
kao stan zapovjednika utvrde. Pašića kula i džamija iz 1934. godine, koja je nažalost gradu prijeti potpuno urušavanje i propa-
na tri etaže izgrađena je na istočnoj strani i porušena. Na njenom mjestu ranije je po- danje, nekolicina zaljubljenika u kulturno
predstavlja najmlađi objekt izgrađen u ovoj stojala još jedna džamija izgrađena krajem naslijeđe pokrenula je inicijativu za njego-
vo uređenje i obnovu. Proširenje i poplo-
čavanje prilaznog puta, uklanjanje drveća
Nije poznato da li su do sada na tvrđavi Podzvizd vršeni i raslinja te čišćenje unutrašnjosti tvrđave
bilo kakvi konzervatorsko-restauratorski radovi. Grad je samo su prvi koraci u neophodnom proce-
su rekonstrukcije i restauracije ovog naci-
danas u prilično ruševnom stanju, bez tragova drvene onalnog spomenika Bosne i Hercegovine.
Ključnu ulogu u aktivnostima na čišće-
džamije te bez kamenog natpisa iznad ulaznih vrata nju tvrđave Podzvizd imalo je Udruženje

Crtež grada Podzvizda Podzvizd na crtežu
po Radoslavu Lopašiću Šefika Kantarevića
iz 1890. godine

60 4/6/2020 STAV