Page 141 - Risale-i Nur - Mesnevi-i Nuriye

144 MESNEVÎ-Î NURİYE

3- Kârgir kemerlerin taşları gibi, herbir zerrenin arkadaşlarına
hem hâkim, hem mahkûm olması lâzım gelir. Ve keza her birisi,
ötekilere hem zıd, hem misil, hem mutlak, hem mukayyed olması
lâzımdır.
İkinci Kelimenin muhalâtı:

1- İnsanın me'hazi, yani insanı teşkil eden maddeler
eczahanelerde bulunan ağızları mühürlü, ayrı ayrı, çeşit çeşit mütebayin
ilâçlar gibi maddelerdir. Hiç kimsenin eli dokunmaksızın ihtiyaç
nisbetinde Kemal-i İntizam ve Müvazene ile o ilâçların şişelerden kendi
kendine çıkıp hayatî bir macun vaziyetine gelmesi mümkün ise, insanın
da sâni'siz esbab ve mevadd-ı camideden sudûru mümkündür diyebilir.

2- Bir şeyin Kemal-i İntizam ile gayr-ı mahdud, kör, sağır,
camid, şuursuz esbabdan sudûrunun muhaliyeti nisbetinde sâni'siz
insanın da o maddelerden yapılması muhaldir. Maahaza, maddî esbabın
yalnız zahire taalluku vardır. Bâtındaki latif, ince, garib nakışlara,
san'atlara nüfuzu yoktur.
3- O kelimenin iktizasına göre Kemal-i İttifak ve İntizam ile
ihtiyacat nisbetinde gayr-ı mahsur esbabın bir cüzde, bir hüceyrede
içtimaları lâzım gelir. Bu içtima, Âlemin ecza ve erkânının azametiyle
beraber senin elinin içine girip içtima etmeleri demektir.
Çünki insanın ustası esbab olduğu takdirde, Âlemin bütün ecza
ve erkânı insanla alâkadar olduğuna nazaran, insanın yapılışında âmil
ve usta olmaları lâzım gelir. Bir usta yaptığı şeyin içerisinde bulun-
duktan sonra yapar. o halde, insanın bir hüceyresinde Âlemin eczası
ictima edebilir. Bu öyle bir muhaldir ki, muhallerin en mümteniidir.

Üçüncü kelimenin muhal ve butlanı ise:
Evet tabiatın iki ciheti vardır. Biri zahiridir ki, ehl-i gaflet ve
dalaletçe hakikat zannedilmiştir. Diğeri bâtınıdır ki, San'at-ı İlahiye ve
Sıbga-i Rahmaniyedir. Tabiata ilâveten iddia edilen kuvvet ise, Hâlık-ı
Hakîm-i Alîm'in Cilve-i Kudretidir. Ehl-i gafletin sâni' olarak telakki
ettikleri tabiata, cenah olarak yapıştırdıkları kör tesadüf ve ittifak ise,
dalaletten neş'et eden ızdırar neticesinde şeytanların ihtira