Page 119 - Risale-i Nur - Muhakemat

ÜÇÜNCÜ MAKALE 121

BİRİNCİSİ: "Delil-i İnayet"tir ki; menafi'-i eşyayı ta'dad
eden bütün Âyât-ı Kur'aniye bu delile îma ve şu bürhanı tanzim
ediyorlar. Bu delilin zübdesi, Kâinatın Nizam-ı Ekmelinde riayet-i
mesalih ve hikemdir. Bu ise: Sâni'in Kasd ve Hikmetini isbat ve
tesadüf vehmini ortadan nefyediyor.

Mukaddeme: Eğer çendan her adam Âlemdeki riayet-i

mesalih ve İntizamda istikra-i tâm edemez ve ihata edemez. Fakat
nev'-i beşerdeki telahuk-u efkâr sayesinde, Kâinatın herbir nev'ine
mahsus Kavaid-i Külliye-i Muntazamadan ibaret olan bir fen
teşekkül etmiş ve etmektedir.

Bununla beraber bir Emirde İntizam olmazsa Hüküm
Külliyetiyle cereyan edemediği için, Kaidenin Külliyeti nev'in Hüsn-
ü İntizamına delildir. Demek cemi'-i fünun-u ekvan kaidelerin
külliyetlerine binaen, istikra-i tâmla Nizam-ı Ekmeli intac eden birer
bürhandırlar. Evet Fünun-u Kâinat bitamamiha mevcudatın
silsilelerindeki halkalardan asılmış olan mesalih ve semeratı ve
İnkılabat-ı Ahvalin telâfifinde saklanmış olan Hikem ve Fevaidi
göstermek ile Sâni'in Kasd ve Hikmetine parmak ile şehadet ve
işaret ettikleri gibi şeyatîn-i evhama karşı birer Necm-i Sâkıbdır.

İşaret: Cehl-i mürekkebi intac eden, nazar-ı sathîyi tevlid

eden ülfetten tecrid-i nazar etsen ve Akla karşı sedd-i turuk eden
evhamın âşiyanı olan mümaresat-ı elzemiyattan nefsini tahliye etsen;
hurdebînî bir hayvanın sureti altında olan Makine-i Dakika-i Bedia-i
İlahiyenin şuursuz, mecra ve mahrekleri tahdid olunmayan ve
imkânatında evleviyet olmayan esbab-ı basita-i camide-i tabiiyeden