Page 16 - เอกสารประกอบการสอน pdf

บทที่ 1 กระบวนทัศน์ของการพัฒนาอย่างยั่งยืน 5

ภาพที่ 1.1 สาเหตุของปัญหาสิ่งแวดล้อม

ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นทั่วโลกสามารถจ าแนกออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ
ุ
1. ปัญหาภัยธรรมชาติ (Natural Disaster) เช่น วาตภัย อทกภัย ความแห้งแล้ง แผ่นดินไหว
ภูเขาไฟระเบิด ท าให้เกิดความสูญเสียในทางเศรษฐกิจอย่างมหาศาล และท าให้สังคมเกิดภาวะการ
ขาดแคลน หรือเข้าสู่ข้าวยากหมากแพงขึ้นได้
2. ปัญหาทรัพยากรธรรมชาติลดลง (Resource Depletion) หมายถึง การลดลงในแง่ของ
จ านวนหรือร่อยหรอลงไป และการลดคุณภาพลงหรือทรัพยากรเสื่อมโทรม จนท าให้เกิดภาวะขาดแคลน

ทรัพยากร ซึ่งเกิดจากหลายสาเหตุ อาทิ
1) ความไม่สมดุลของประชากร (Population Imbalances) การขาดแคลนทรัพยากรธรรมชาติ
เป็นผลมาจากการที่มีจ านวนประชากรมากเกินไป เช่น สัตว์ที่อยู่ในระบบนิเวศตามธรรมชาติต้องการ
สิ่งจ าเป็นพนฐานในการด ารงชีวิต ได้แก่ อาหาร น้ า ที่อยู่อาศัย และที่หลบภัย ส าหรับแต่ละชนิดแตกต่าง
ื้
กันไป หากมีจ านวนประชากรเกินกว่าที่สิ่งแวดล้อมจะรองรับได้ จ านวนของสัตว์จะลดลงตามธรรมชาติ
โดยอาจเกิดการอดตาย โรคระบาด ถูกล่า หรือย้ายถิ่นที่อยู่ มนุษย์ก็เช่นเดียวกัน หากมีจ านวนประชากร
มากเกินไปจะท าให้เกิดความอดอยาก การแก่งแย่งทรัพยากร โรคระบาด รวมทั้งเกิดสงคราม

2) สมรรถนะการรองรับได้ในเมือง (Urban Carrying Capacity) การขยายตัวของเมือง
อย่างรวดเร็ว และความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ท าให้ความหนาแน่นของประชากรเพมขึ้น เช่น การเพมขึ้น
ิ่
ิ่
ั
ของที่พักอาศัยในแนวดิ่งมากขึ้น หากขาดการวางแผนจัดการสิ่งแวดล้อมที่ดีจะก่อให้เกิดปัญหาความแออด
ิ
ขาดแคลนน้ าดื่ม เกิดปัญหาขยะมูลฝอยและมลพษต่าง ๆ จนสมรรถนะการรองรับได้ในเมือง เมื่อเกิดการ
ขาดแคลนจึงต้องมีการดึงทรัพยากรจากชนบทเข้ามาตอบสนองความต้องการของคนในเมือง เป็นผลให้
ทรัพยากรร่อยหรอเร็วขึ้น
3) ความไม่เสมอภาคของทรัพยากร (Resource Disparity) ประชากรในประเทศพฒนาแล้ว
ั
ั
มีอตราการใช้ทรัพยากร หรือบริโภคทรัพยากรสูงกว่าประชากรในประเทศก าลังพฒนาหลายเท่า ประเทศ
ั
พฒนาแล้วยังรับซื้อวัตถุดิบและทรัพยากรจากประเทศก าลังพฒนา แล้วน ามาแปรรูปเป็นสินค้าส าเร็จรูป
ั
ั