Page 112 - Burxanova D. Tuproq_fizikasi va iqlim o'quv qo'llanma

31-rasm. Tuproqlarni mexanik tarkibini klassifikatsiya qilishda ayrim horijiy
davlatlarining klassifikatsiyasida foydalaniladigan Ferre uchburchagi (USDA)

BOUYOUCOS HYDROMETER METHOD
(Аreometr metodi): LABORATORY PROCEDURE:

(Adapted from: Bouyoucos, G.J. 1927. The textural classification of soils by mechanical
analysis. Soil Sci. 23:343-353).
1. 50 gramm aralashtirilgan tuproq stakanga solinadi
2. Stakan yuqorisigacha suv quyiladi
3. 50 ml natriy-geksametofasfat quyiladi.
4. Ikki daqiqa davomida aralashtiririladi.
5. Bu aralashmani silindr ichiga tushiring va cho‘kma hosil qilishiga ishonch xosil
qiling.
6. Areometrni silindrga joylang va diqqat bilanbelgisigacha suv quying.
7. Bu areometrni olib tashlash va silindir ustidan rezina tiqin joylashtiring. Aralashmani
yaxshilab aralashtirish uchun diqqat bilan silindir bir necha marta teskari tomonga qaytariladi.
(Muhim: aralashtirish esa tiqin o‘tkazishni davom ettirish kerak.)
8. Tez laboratoriya ustida silindir o‘rnating va vaqtni belgilab oling. Sekin areometrni
joylashtiring va 45 soniyatinch qoldiring. Siz areometr bilan ishlashda ishonch hosil qiling.
Harorat va ma’lumotlarni qog‘ozga tushirib boring. Bu usulni uch marta takrorlang va
natijalar o‘rtachasini oling.
Eslatma: agarsilindrda ko‘pik mavjud bo‘lsa, spirtli bir necha tomchi qo‘shilgan bo‘lishi
kerak bo‘lishi mumkin.
9. Silindirni 1 soat davomida qoldiring va yana areometr va haroratni o‘lchang.
1
Ma’lumotlarni daftaringizga kiriting.

Mustaqil ishlash uchun savollar:
1. Sho'rlangan tuproqlarda tuproqning mexanik tarkibi qaysi usulda aniqlanadi.
2. Och tusli bo'z tuproqlar qaysi viloyatlarda tarqalgan.

110