Page 71 - YARMUHAMMEDOV J. DORIVOR_O’SIMLIKLAR_FLORASI_VA_SISTEMATIKASI_FANIDAN

1. O‘zbekistonda Piyozdoshlar oilasining nechta turkumga oid turlar
o‘sadi?

2. Amaryllidaceae oilasining O‘zbekistonda uchraydigan turkumi va
unga mansub turlar nomini ayting?
3. Irridaceae oilasiga mansub turkumlarni ko‘rsating?

MAVZU: MAVRAK - (SALVIA OFFICINALIS L.) VA YALPIZ -
(MENTHA PIPERITA L.) TURKUMI VA TURLARINI ANIQLASH

USULLARI.
Dars maqsadi: Talabalarda yalpiz turkumi turlarini aniqlash usullari
ko‘nikmalarini shakillantirish.

Identiv o‘quv maqsadlari:
1. Yalpiz turkumi turlari uchrash florasi haqida biladi.

2. Yalpiz turkumi turlari to‘g‘risida ma’lumot bera oladi.

Kerakli jihoz va materiallar: o‘simliklar aniqlagichi, lupa, gerbariylar
yoki tirik namunalar, rasmlar, slaydlar.
Bo‘lim. Yopiqurug‘lilar (Angiospyermae), yoki Gulli o‘simliklar

(Antophyta)
Sinf (ajdod). Ikkipallalilar (Dicotyledones)

Sinfcha. Yalpizkabilar (Lamidae)
Qabila. Yalpiznamolar (Lamiales) — Yasnotkovые (Guboцvеtnые)

Oila. Yalpizdoshlar = labguldoshlar (Lamiaccac Lindl. = Labiatae Juss.)
Turkum. Yalpiz (Mentha L.) — Myata

Tur. Osiyo yalpizi (M.asiatica) Tur. Cho‘l yalpizi (M.arvensis) Tur.
Jingalak yalpiz (M.crispa) Tur. Nayzali yalpiz (M.spicata L)

Tur. Suv yalpizi (M.aquatica L) (Мятаводная)
Qisqacha nazariy ma’lumotlar.

Yalpizdoshlar gulli o‘simliklarning ancha yirik oilalaridan biri bo‘lib unga
200 tacha turkum va 3500 dan ko‘proq turlar kiritiladi. Yer sharida juda keng

tarqalgan, ko‘pchiligi deyarli kosmopolit o‘simliklardir. Oila hajmida 11 ta kichik
oila farqlanadi, ularning birnechtasi bir turkumli oilachalardir. Yalpizdoshlarning
eng yirik markaziy kichik oilasi Yalpizdoshchalar bo‘lib, u 34 turkumni o‘z ichiga
oladi.

Oilaning muhim xaraktyerli belgisi poyasining 4 qirrali bo‘lishi,
barglarining yonbargsizligi va qarama-qarshi joylashuvi, еrusti qismlarining turli

darajada tuklar bilan qoplanganligi, ko‘pchiligining efir moylar ajratishidir.

71