Page 33 - การเกษตรผสมผสาน (ม.ปลาย).docx

ใบความรู้ เรื่องกระบวนการในการเรียนรู้ด้วยตนเอง
การทำสัญญาการเรียนรู้

กระบวนการเรียนรู้ด้วยตนเอง ประกอบด้วยขั้นตอน วินิจฉัยความต้องการในการเรียนรู้ของผู้เรียน
กำหนดจุดมุ่งหมายในการเรียน วางแผนการเรียนโดยใช้สัญญาการเรียน เขียนโครงการเรียนรู้ ดำเนินการ
เรียนรู้ และประเมินผลการเรียนรู้นั้น ผู้เรียนจะได้ประโยชน์จากการเรียนมากที่สุด “สัญญาการเรียน
(Learning Contract)” เป็นการมอบหมายภาระงานให้กับผู้เรียนว่าจะต้องทำอะไรบ้าง เพื่อให้ได้รับความรู้
ตามเป้าประสงค์ และผู้เรียนจะปฏิบัติตามเงื่อนไขนั้น

สัญญาการเรียน (Learning Contract)
คำว่า สัญญา โดยทั่วไปหมายถึง ข้อตกลงระหว่างบุคคล 2 ฝ่าย หรือหลายฝ่ายว่าจะทำการหรืองด
เว้นกระทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง ความจริงนั้นในระบบการจัดการเรียนรู้ก็มีการทำสัญญากันระหว่างครูกับ

ผู้เรียน แต่ส่วนมากไม่ได้เป็นลายลักษณ์อักษรว่า ถ้าผู้เรียนทำได้อย่างนั้นแล้ว ผู้เรียนจะได้รับอะไรบ้างตาม
ข้อตกลง
สัญญาการเรียน จะเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้ผู้เรียนสามารถกำหนดแนวการเรียนของตัวเองได้ดียิ่งขึ้น
ทำให้ประสบผลสำเร็จตามจุดมุ่งหมายและเป็นเครื่องยืนยันที่เป็นรูปธรรม ท่านคงแปลกใจที่ได้ยินคำว่า

“สัญญา” เพราะคำนี้เป็นคำที่คุ้นหูกันดีอยู่ แต่ไม่แน่ใจว่าท่านเคยได้ยินคำว่า “สัญญาการเรียน” หรือยัง คำว่า
สัญญาการเรียนมีผู้เริ่มใช้เป็นคนแรกคือ Dr. M.S. Knowles ศาสตราจารย์ สอนวิชาการศึกษาผู้ใหญ่
มหาวิทยาลัย North Carolina State ในสหรัฐอเมริกา 24 คำว่า สัญญา แปลตามพจนานุกรมฉบับ
ราชบัณฑิตยสถาน แปลว่า “ข้อตกลงกัน” ดังนั้น สัญญาการเรียน ก็คือข้อตกลงที่ผู้เรียนได้ทำไว้กับครูว่าเขาจะ

ื่
ปฏิบัติอย่างไรบ้างในกระบวนการเรียนรู้เพอให้บรรลุจุดมุ่งหมายของหลักสูตร สัญญาการเรียนเป็นรูปแบบของ
การเรียนรู้ที่แสดงหลักฐานของการเรียนรู้โดยใช้แฟ้มสะสมผลงาน
หรือ Portfolio
1. แนวคิด การจัดการเรียนรู้ในระบบ เป็นการเรียนรู้ที่ครูเป็นผู้กำหนดรูปแบบ เนื้อหา กิจกรรมเป็น

ส่วนใหญ่ผู้เรียนเป็นแต่เพียงผู้ปฏิบัติตาม ไม่ได้มีโอกาสในการมีส่วนร่วมในการวางแผนการเรียน นักการศึกษา
ึ
ทั้งในตะวันตกและแอฟริกา มองเห็นว่าระบบการศกษาแบบนี้เป็นระบบการศึกษาของพวกจักรพรรดินิยมหรือ
ื
เป็นการศึกษาของพวกชนชั้นสูงบ้าง เป็นระบบการศึกษาของผู้ถูกกดขบ้าง สรุปแล้วก็คอระบบการศึกษาแบบนี้
ี่
ไม่ได้ฝึกคนให้เป็นตัวของตัวเอง ไม่ได้ฝึกให้คนรู้จักพึ่งตนเอง จึงมีผู้พยายามที่จะเปลี่ยนแนวคิดทางการศึกษา
ใหม่ อย่างเช่นระบบการศึกษาที่เน้นการฝึกให้คนได้รู้จักพึ่งตนเองในประเทศแทนซาเนียการศึกษาทให้คนคิด
ี่
ุ่
เป็นในประเทศไทยเราเหล่านี้เป็นต้น รูปแบบของการศึกษาในอนาคต ควรจะมงไปสู่ตัวผู้เรียนมากกว่าตัวผู้สอน
เพราะว่าในโลกปัจจุบันวิทยาการใหม่ ๆ ได้เจริญก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็วมีหลายสิ่งหลายอย่างทมนุษย์จะต้อง
ี่
เรียนรู้ ถ้าจะให้แต่มาคอยบอกกันคงทำไม่ได้ ดังนั้นในการเรียนจะต้องมีการฝึกฝนให้คิดให้รู้จักการหาวิธีการที่

ได้ศึกษาสิ่งที่คนต้องการ กล่าวง่าย ๆ ก็คือ ผู้เรียนที่ได้รับการศึกษาแบบที่เรียกว่าเรียนรู้เพื่อการเรียนในอนาคต
2. ทำไมจะต้องมีการทำสัญญาการเรียน ผลจากการวิจัยเกี่ยวกับการเรียนรู้ของผู้ใหญ่ พบว่าผู้ใหญ่
จะเรียนได้ดีที่สุดก็ต่อเมื่อการเรียนรู้ด้วยตนเอง ไม่ใช่การบอกหรือการสอนแบบที่เป็นโรงเรียน และผลจากการ

วิจัยทางด้านจิตวิทยายังพบอีกว่าผู้ใหญ่มีลักษณะที่เด่นชัดในเรื่องความต้องการที่จะทำอะไรด้วยตนเองโดยไม่
ต้องมีการสอนหรือการชี้แนะมากนัก อย่างไรก็ดีเมื่อพูดถงระบบการศึกษาก็ย่อมจะต้องมีการกล่าวถึงคุณภาพ
ึ
ของบุคคลที่เข้ามาอยู่ในระบบการศึกษา จึงมีความจำเป็นที่จะต้องกำหนดกฎเกณฑ์ขึ้นมาเพื่อเป็นมาตรฐาน
ดังนั้นถึงแม้จะให้ผู้เรียนเรียนรู้ด้วยตนเองก็ตามก็จำเป็นจะต้องสร้างมาตรการขึ้นมาเพื่อการควบคุมคุณภาพ
ของผู้เรียนเพื่อให้มีมาตรฐานตามที่สังคมยอมรับ