Page 300 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

và ngược lại về bằng trắc với tiếng cuối các câu lẻ ôm ở giữa
(tức là các câu 3, 5, 7); các tiếng này không vần với nhau.
* Bài thơ luật bằng thì hai tiếng đầu của câu 1 mở
vào là bằng, và ngược lại. Về luật bằng trắc, ta phân-biệt:

# Ðối với thơ thất ngôn:

- Trong câu thứ nhất, tiếng thứ 3 luôn luôn trái ngược với
tiếng thứ hai.

- Trong mọi câu, các tiếng thứ 2 và thứ 6 giống
nhau, tiếng thứ 4 trái ngược lại: 2 = 6 ≠ 4

- Riêng về các tiếng thứ 5: Nếu là bài thơ vần bằng,
thì tiếng thứ 5 hai câu đầu đều là trắc, kế đó từ câu 3 trở đi,
tiếng thứ 5 của mỗi câu sẽ bằng, trắc luân-phiên thay đổi.
Trái lại, nếu là bài thơ vần trắc, thì tiếng thứ 5 hai câu đầu
đều là bằng, kế đó kể từ câu 3 trở đi, tiếng thứ 5 của mỗi
câu sẽ luân-phiên thay đổi trắc, bằng.

# Ðối với thơ ngũ ngôn chỉ có 5 tiếng, vì tiếng
thứ 5 là tiếng cuối đã tuân theo luật gieo vần rồi, nên thay vì
2=6≠4, chỉ còn lại tiếng thứ 2 và 4 trái ngược nhau: 2 ≠ 4.

Nếu là bài thơ vần bằng thì tiếng thứ 3 của hai câu
đầu đều là trắc, kể từ câu 3 trở đi, tiếng thứ ba của mỗi câu
sẽ bằng, trắc luân-phiên thay đổi. Nếu là bài thơ vần trắc thì
ngược lại, tiếng thứ 3 của hai câu đầu đều là bằng, kể từ
câu ba trở đi, tiếng thứ 3 của mỗi câu sẽ luân-phiên thay đổi
trắc, bằng.

299