Page 398 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

non sông, giang sơn, sơn hà, xả tắc được dùng làm biểu
tượng cho tổ quốc là vậy.

II- Cái lẽ huyền đồng nhất thể ấy là tuân theo luật
phản phục của Tạo hóa, cho con người thấy được chỗ
đứng của mình trong tam tài mà tìm ra đạo sống thái
hòa:

"Vạn vật tinh tác, ngô dĩ quan phục. Phù vật vân
vân, các phục kỳ qui căn" (Vạn vật đều cùng sinh ra, ta
lại thấy nó trở về gốc. Ôi, mọi vật trùng trùng đều trỏ về cội
rễ của nó). Vật cùng tắc phản, vật cực tắc biến. sự vật bao
giờ cũng phản biến, mà đã biến tất biến thành cái đối đích
của nó.

a.- Thấy chỗ đứng của mình trong tam tài, cho nên
ngôn ngữ Việt nhắc nhở rằng: được không nên vội
mừng, mất không nên vội buồn. Ấy là giữ được trung
dung quân bình nội tại: Ca dao có câu:

- Cười người chớ vội cười lâu,
Cười người hôm trước, hôm sau người cười.
Tục ngữ cũng có nói: "Không ai giàu ba họ, chẳng ai khó ba
đời", là bởi vì:

- Nước dưới sông hết trong còn phải đục,
Vận người đời hết lúc nhục phải vinh.

Nguyễn Công Trứ vì vậy mới an vui tự tại, thung dung bình
thản mà rằng: "Khó ai bằng Mãi Thần, Mông Chính, rồi cũng
có khi ngựa cưỡi dù che; giàu ai bằng Vương Khải Thạch
Sùng, rồi cũng có lúc tường xiêu ngói đổ".

397