Page 395 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

(2) Tuy nhiên, không những được đề cao, mà
còn có phần khác hơn, vai trò của người Mẹ lại chiếm
ưu thế, mặc dù không phủ nhận địa vị của người cha:

- Giặc đến nhà đàn bà phải đánh.
- Lệnh ông không bằng cồng bà.

Bởi vậy, con đi lấy chồng, con dành một quỳ là để tôn kính
quyền cha; nhưng thương cha, con xin dành cho cha ba lạy
mà thôi, bốn lại con để phần cho mẹ, vì mẹ đứt ruột sanh
con:
- Lạy cha ba lạy một quỳ,
Lạy mẹ bốn lạy con đi lấy chồng.

Bởi vậy con mới nói:
- Công cha như núi Thái sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Ở đây lại thấy cặp dương và âm, trên núi cao, dưới biển cả.
Tình mẫu tử hơn bao giờ hết vẫn là nét đặc thù của văn hóa
Việt. Người mẹ trở thành biểu tượng cho quốc gia:

- Thưa Mẹ, quê hương mình đã chết rồi,
Mẹ ơi, Mẹ Việt Nam ơi!
(Lời nhạc Nguyễn Đức Thành)

b.- Chính từ gốc mẹ to lớn tới ngọn ngành bé con
mà các sự vật được chỉ danh phân biệt với nhau từ
chính yếu tới phụ thuộc:

Nói về gà người ta phân biệt gà hoa mơ, gà mái tơ, gà giò,
gà gi, gà ác, gà trống, gà mái. Gà là gốc mẹ mà hoa mơ,
mái tơ, giò, gi, ác, trống hay mái là các ngành con của gà

394