Page 457 - Di san van hoa An Duong
P. 457
LỄ HỘI MỪNG CƠM MỚI
Ở LÀNG QUỲNH HOÀNG, XÃ NAM SƠN
ầu hết làng xã cổ truyền của người Việt đều có Lễ hội Mừng cơm mới,
Hnét đẹp truyền thống của cư dân nông nghiệp. Trên địa bàn huyện An
Dương, Lễ hội Mừng cơm mới của cư dân làng Quỳnh Hoàng có những nét độc
đáo và được duy trì suốt chiều dài của lịch sử. Làng cổ Quỳnh Hoàng, nằm bên
con sông Rế, một chi lưu của sông Rạng. Người dân có mặt sinh cơ lập nghiệp ở
nơi đây muộn nhất vào thời Lý, thế kỷ XI-XII.
Lễ hội Mừng cơm mới ở làng Quỳnh Hoàng gắn với tín ngưỡng thờ Thành
hoàng. Đình thờ 4 vị Thành hoàng: Nguyễn Danh Uy, Nguyễn Cống Lãng, Phạm
Tử Nghi và Trần Quốc Tuấn. Tại đây, hằng năm, người dân thường tổ chức các tiết
lễ: Lễ hội làng (ngày 10 tháng 2) kỷ niệm hai vị Thành hoàng Nguyễn Danh Uy
(người làng, danh tướng triều Trần, đã tham gia cuộc kháng chiến chống quân
xâm lược Nguyên - Mông năm 1285 và 1288) và Nguyễn Cống Lãng; Lễ Tưởng
niệm ngày mất của Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn (ngày 20 tháng 8); Lễ Chạp
thần (ngày 25 tháng Chạp)… Đặc biệt, trong các tiết hội đó có Lễ hội Mừng cơm
mới, được tổ chức vào hai ngày 14, 15 tháng 9, vào dịp ngày hóa của vị Thành
hoàng Phạm Tử Nghi (theo thần tích của đình Niệm Nghĩa, quê hương của Phạm
Tử Nghi, ông mất ngày 14 tháng 9).
Trong nhiều làng xã của Hải Phòng trước đây cũng thường tổ chức lễ cúng
cơm gạo mới vào tháng 9, tháng 10 âm lịch, sau khi gặt được lúa sớm, để dâng
cúng Thành hoàng tại đình làng. Nhưng qua khảo sát, nghiên cứu, lễ cúng cơm
mới tại các địa phương chỉ dừng lại là một tiết lệ nhỏ với quy mô, hình thức
hẹp, ít người tham dự (chủ yếu là chức dịch của làng xã) và chủ yếu mang tính
tín ngưỡng, tâm linh tại đình. Về phẩm lễ dâng cúng thánh của những tiết lễ
trên cũng không có gì đặc biệt, chỉ là thịt lợn, thịt gà, xôi, rượu, trầu, cau…
Chính vì vậy, đến nay những tập tục, tiết lệ cúng cơm mới đã mất dần. Làng
Quỳnh Hoàng, mùa Xuân có hội vào ngày 10 tháng 2, mùa Thu có Lễ hội Mừng
cơm mới. Đây là hai lễ hội lớn mang tính truyền thống của địa phương. Trong
Lễ hội, dân làng vừa là chủ thể tham gia lễ hội vừa là đối tượng được hưởng thụ
457 DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG
