Page 504 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

504  Ñòa chí Quaûng Yeân

Quảng Yên cũng là một trong những tuyến đường thủy quan trọng trong hoạt động
thương mại quốc tế của các thuyền buôn nước ngoài trên con đường giao lưu hàng hải
Hải Phòng - Quảng Yên - Vân Đồn - Móng Cái - Đông Hưng (Trung Quốc).

Để di chuyển, vận chuyển hàng hóa trên sông, các cư dân sử dụng thuyền tre hoặc
thuyền gỗ và sự ra đời của những con thuyền ba vách, thuyền nan ở Yên Hưng đã đáp
ứng những nhu cầu đó. Bằng những con thuyền, người dân đã xuôi ngược trên các con
sông để trao đổi, buôn bán các mặt hàng thổ sản và đi đến những địa phương khác.
Ngoài những con thuyền của cư dân địa phương còn có những con thuyền buôn to của
các thương gia nước ngoài đến hoạt động.

1.2. Giao thông vận tải thời Pháp thuộc đến trước năm 1955
Năm 1883, thực dân Pháp chiếm được tỉnh Quảng Yên và bắt đầu xây dựng bộ máy
cai trị. Đến năm 1897, sau khi hoàn thành công cuộc bình định, thực dân Pháp tiến
hành chương trình khai thác thuộc địa ở Việt Nam, trong đó có tỉnh Quảng Yên. Để
phục vụ cho việc khai thác, bóc lột tài nguyên và nhân công, thực dân Pháp đặc biệt
quan tâm đến xây dựng hệ thống giao thông. Chúng cho thành lập Sở Giao thông công
chính với nhiệm vụ chỉ đạo việc xây dựng, quản lý, sửa chữa đường từ tỉnh đến huyện và
xuống tận thôn, xóm. Ở cấp huyện không có cơ quan chuyên trách về giao thông vận tải,
nhiệm vụ trông nom, cai quản, huy động phu phen sửa đường được giao cho chánh tổng,
lý trưởng phụ trách, quan lại địa phương có quyền phạt, bỏ tù những người vi phạm giao
thông hoặc làm hư hỏng đường.

Ở thị xã Quảng Yên và Yên Hưng, hệ thống đường mòn được nâng cấp và mở rộng.
Đến đầu thế kỷ XX, mạng lưới đường bộ trên địa bàn được hình thành, gồm quốc lộ, tỉnh
lộ, đường liên xã và đường thôn, làng:

- Quốc lộ 18A bắt đầu từ Đông Triều đi Uông Bí, Yên Hưng đến Móng Cái.

- Quốc lộ 10A từ Phà Rừng đi Biểu Nghi, được rải nhựa vào khoảng những năm
1910 - 1915.

- Quốc lộ 10B (nay là đường tỉnh 331).
Từ các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ đã hình thành nhiều nhánh, từ các nhánh lại phân
thành các cung đường nhỏ nối làng xóm với nhau tạo thành hệ thống đường liên thôn,
liên xã. Các tuyến đường này thường là loại đường nhỏ, được rải đá hoặc đường đất, đủ
rộng để người dân đi lại và vận chuyển hàng hóa.

Cũng trong những năm đầu thế kỷ XX, tuyến đường bộ Quảng Yên - Hòn Gai được
nâng cấp, các cầu cống nhỏ được xây dựng để phục vụ cho hoạt động đi lại, vận tải.
Ngoài ra, một số tuyến đường chính ở phố Tiền Môn, Quảng Yên và Khê Chanh của
thị xã Quảng Yên được thực dân Pháp quy hoạch và xây dựng lại hoặc mở rộng, làm
vỉa hè.

Phương tiện giao thông vận tải đường bộ thời kỳ này có bước cải tiến với sự xuất hiện
của xe kéo một bánh và xe kéo hai bánh để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, tuy nhiên
về cơ bản người dân vẫn sử dụng sức người để gánh, khiêng hoặc đội hàng hóa, lương