Page 645 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

Phaàn V: Vaên hoùa - Xaõ hoäi  645

Nhà gồm một bộ khung đơn giản bằng gỗ đỡ lấy mái rạ, có một cửa sổ trên vách tường
phía sau. Nhà không có trang trí để không gian sinh hoạt thông thoáng hơn. Bức vách
(tường nhà) được làm từ những thanh tre chẻ đều, đan dày lại sau đó cột chặt vào các
cột vách bằng dây lạt hoặc dây mây. Người ta trộn kỹ đất bùn với rơm rạ, mật mía hoặc
trấu rồi trát lên các bức vách của ngôi nhà. Chỉ có những gia đình địa chủ, phú nông,

nhà giàu mới dựng nhà gỗ và lợp mái ngói.
Nhà gỗ thường có kiến trúc kiểu ba gian hai chái; vì kèo kiến trúc theo kiểu có khóa

giang nối các cột cái và cột quân, trên có chữ công đỡ hoành và thượng lương, nối đầu
cột có kẻ chuyền, đầu bẩy; cửa chính có cửa giại che nắng; bài trí trong nhà có ngai thờ
và bài vị thờ tổ tiên, có các đồ thờ, câu đối, đại tự sơn son thiếp vàng và có hòm cái đựng
bát đĩa phục vụ những ngày cúng giỗ.

Nhà dưới dựng bên trái hoặc bên phải của nhà chính tùy theo khu đất. Nhà dưới
thường vuông góc với nhà chính, có nền nhà thấp hơn, được sử dụng làm bếp, kho chứa
thóc gạo, nông cụ, đồ dùng gia đình... Nhiều gia đình cũng dọn ngôi nhà ngang này cho
đôi vợ chồng trẻ mới lập gia đình ở tạm khi chưa có điều kiện làm nhà mới.

Phía sau nhà là khu chăn nuôi và khu vệ sinh. Khu chăn nuôi gồm chuồng trại gia
súc và gia cầm. Khu vệ sinh: trước kia người ta hay đi tiểu vào các chum vại vỡ đặt trong
vườn sau nhà, đại tiện ngoài đồng hoặc ngay tại chuồng lợn. Sau đó, họ xây thêm nơi đại
tiện riêng, gọi là hố xí hay nhà xí.

Vườn có hai loại: vườn trồng cây ăn quả và vườn rau. Vườn cây ăn quả thường ở trước
nhà, còn vườn rau bố trí bên cạnh hoặc sau nhà. Sân nhà có tường hoa bó hè.

2.2. Nhà ở hiện nay

Ngày nay, những ngôi nhà tầng dạng nhà ống hay nhà lợp ngói móc, đổ mái bằng,
mái tôn, chung cư... được xây dựng ngày một nhiều thay thế những ngôi nhà truyền
thống. Tại phường Quảng Yên, có nhiều ngôi nhà do người Pháp xây dựng hoặc do người
Việt mô phỏng kiến trúc Pháp (ở các con phố: Hoàng Hoa Thám, Trần Nhật Duật, Ngô
Quyền...) với đặc trưng là có mặt tiền rộng để buôn bán, chiều rộng hẹp, một số nhà có
lò sưởi bên trong.

Nhà ở được sắp xếp theo phương dọc thay cho phương ngang như trước đây. Thông
thường, một ngôi nhà ống ở Quảng Yên gồm: phòng khách, phòng ngủ, phòng bếp,
phòng ăn và khu vệ sinh. Nếu nhà có từ hai tầng trở lên có thể bố trí thêm phòng ngủ và

phòng vệ sinh ở mỗi tầng để tiện cho sinh hoạt của các thành viên trong gia đình. Gia
chủ có thể bố trí bàn thờ gia tiên trong một phòng riêng để đảm bảo không gian yên tĩnh
hơn khi thờ cúng hay đặt ở trung tâm ngôi nhà hoặc chính giữa phòng khách.

Hầu hết các gia đình đều chọn hướng làm nhà quay ra trục đường giao thông để
thuận tiện cho việc buôn bán và đi lại. Vật liệu xây dựng như xi măng, sắt thép, gạch
nung... dần thay thế cho vật liệu gỗ ngày càng khan hiếm và giá thành cao, tường chịu
lực thay thế cho cột chịu lực.