Page 717 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

Phaàn V: Vaên hoùa - Xaõ hoäi  717

- “Nước kém thì em đi ngòi

Đi bắt cái phóc, đi mòi còng ra

Lơ lửng thì em bắt ốc, ghè, hà
Đến cơ rặc sát em về chắn đăng”

Ca dao, tục ngữ được người dân nói về thực trạng quê hương với những khó khăn,
nhọc nhằn trong cuộc sống

- “Tháng sáu cấy lúa đồng sâu

Vú rơi lõm bõm như trâu ăn mò”

- “Trăm cái tội không bằng cái lội Hà Nam”
2.2. Vè

Vè thường do một người sáng tác, quá trình truyền miệng thường có thêm, bớt câu
chữ, tình tiết nên dần trở thành sáng tác tập thể. Tuy nhiên, cũng có không ít tác giả

vè nổi tiếng được quần chúng yêu mến, cảm phục. Tác giả vè không chỉ là người có tài
quan sát, tài kể chuyện, tài làm văn vần mà còn là người thẳng thắn, dám nói lên sự
thật, không sợ cường quyền. Tại Quảng Yên, nhắc đến vè không thể bỏ qua được vè do
cụ Lý Bầm - người làng Yên Trì sáng tác.

Bài “Vè Bống Bớp” kể về một Hội đồng hương chính mục nát, kẻ thì tham ăn, kẻ thì
xảo quyệt, nịnh trên nịnh dưới, đè đầu cưỡi cổ dân đen. Làng Yên Trì lưu luyến đạo Phật
khi phải theo đạo Thiên Chúa, trong đó có việc phá chùa nhưng không dám phá tượng
Phật mà đem bỏ ngoài bãi.

“Cá gầu làm lý trưởng
Cá nhệch là xã đoàn

Cá càng là tộc biểu

Cua là ông đồ Nho

Cá bớp là ông chánh hội đồng

Khúc sông bỏ Bụt
Trước kia thì thờ Bụt

Từ khi ông Thánh Phan Xi Cô sang đây

Giảng đạo bảo đem bỏ vào nồi

Rồi đem ra sông này bỏ, không thờ nữa”

Bài vè “Ngày xưa cũng đã đắp đầm Sông Khoai” kể lại sự việc khi các quan sứ kéo về
đây nườm nượp, nhân dân phải tiếp đón linh đình. Dù dùng tàu gỗ, tàu sắt, đổ đá đắp
đập nhưng cửa bãi Sông Khoai mãi không hạp long được, vẫn là bãi sú vẹt hoang vắng,
tiêu tốn rất nhiều tiền bạc của nhân dân.