Page 810 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)
P. 810
810 Ñòa chí Quaûng Yeân
Bùi Quang Giám, Bùi Đăng Châu, Bùi Đăng Doanh, Bùi Tiến Hỷ, Phạm Năng Nhuận.
Vào đời vua Lê Thánh Tông, làng Yên Trì gặp cơn hồng thủy, bão gió làm nước dâng
cao, nhấn chìm nhà cửa. Khi cơn hồng thủy qua đi, ông Đào Công Tiến đã cùng ông Vũ
Tiến Tài vận động gia đình cùng các vị đứng đầu 12 dòng tộc trở lại làng Yên Trì khai
phá đất đai, gây dựng lại xóm làng. Để tưởng nhớ công lao của những người tái lập làng,
năm 1655, dân làng đã tạc bia đá, suy tôn 14 vị là Tiên Công của làng.
Bùi Huy Ngọc
Bùi Huy Ngọc là người huyện Yên Hưng (nay thuộc thị xã Quảng Yên) từng đỗ
Hương cống. Dưới Triều Nguyễn (năm Gia Long thứ 2), ông đã cùng Nguyễn Huy Khuê
lãnh đạo dân binh diệt trừ giặc biển. Ông được phong chức Hiệp trấn Yên Quảng.
Nguyễn Huy Khuê
Nguyễn Huy Khuê là người huyện Yên Hưng (nay thuộc thị xã Quảng Yên). Dưới
Triều Nguyễn (năm Gia Long thứ 2), ông đã cùng Bùi Huy Ngọc lãnh đạo dân binh diệt
trừ giặc biển. Với những đóng góp của mình, ông được vua Gia Long phong chức Tri
huyện Hữu Lũng.
Lê Đình Túc
Lê Đình Túc là người xóm Đường Ngang, xã Quỳnh Lâu (nay thuộc phường Cộng
Hòa). Dưới Triều Nguyễn, theo lệnh của Tuần phủ Quảng Yên, ông đã nhiều lần lãnh
đạo hàng trăm dân binh của bản xã, trang bị khí giới đánh đuổi nhóm cướp biển Tạ Văn
Phụng. Với những đóng góp của mình, năm 1861, ông được vua Tự Đức cấp bằng Bang
biện Tổng vụ thất phẩm Bá hộ. Sau khi mất, ông được vua Đồng Khánh sắc phong là
Dực bảo Trung hưng chi thần và được nhân dân lập miếu thờ phụng .
(1)
Nguyễn Huy Hách
Nguyễn Huy Hách là người xã Trung Bản (nay thuộc xã Liên Hòa). Ông đỗ cử nhân
khoa Bính Ngọ, năm Thành Thái thứ 18 (1906). Ông không ra làm quan mà về quê dạy
học và có nhiều đóng góp cho giáo dục quê nhà.
2. Nhân vật lịch sử, danh nhân có ảnh hưởng và công lao lớn gắn với mảnh
đất Quảng Yên thời phong kiến
Trần Hưng Đạo
Trần Hưng Đạo tên thật là Trần Quốc Tuấn. Theo Ngọc phả đình Đền Công (nay
thuộc phường Trưng Vương, thành phố Uông Bí), ông sinh năm Mậu Tý 1228, quê ở
làng Tức Mặc, phủ Thiên Trường (nay thuộc tỉnh Nam Định).
Trong sự nghiệp hiển hách ba lần chiến thắng quân xâm lược Nguyên - Mông ở thế
kỷ XIII, Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn có vai trò đặc biệt quan trọng. Ông là
một nhà chính trị - quân sự đại tài, được Vua Trần tin tưởng giao quyền Tiết chế, thống
suất cả vương hầu, tông thất, tướng lĩnh, điều động quân đội, khí giới. Năm 1287, quân
Nguyên - Mông trở lại xâm lược Đại Việt lần thứ ba, Trần Hưng Đạo tiếp tục được cử làm
(1) Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh: Lý lịch di tích đình Quỳnh Lâu, 2012, tr.5.
