Page 444 - cea5e377cf074960b98d88a2154294d3_1_tmp

Lê Đình Cai * CHIẾN TRANH QUỐC CỘNG TẠI VIỆT NAM 1954-1975

Ông dần dần nghĩ đến chuyện mở lại thương thuyết với
CSBV, như ông đã làm hồi tháng 12-1973. Song cái khó là lần
này, theo lời Mérillon và Brochand, CSBV và CMLT đòi điều
kiện tiên quyết là phải lật đổ Thiệu trước thì họ mới chịu nói
chuyện với một chính phủ mới "có thể đưa đến hòa bình, độc
lập, dân chủ và đoàn kết quốc gia" (121)
Ngày 15-04, khi Nguyễn Tiến Hưng từ dinh Độc Lập trở về
để chuẩn bị chuyến đi vay nợ ở Quốc Hội Hoa Kỳ vào ngày mai.
Hưng kể lại chuyện này như sau:
"Đêm đó khi ở dinh Độc Lập về, Hưng gọi điện thoại cho đại
sứ Martin để nói cho ông hay về chuyến đi của anh và việc ông
Thiệu muốn vận động để hoãn việc bỏ phiếu ở Quốc Hội bằng
cách đưa ra một đề nghị mới là "vay viện trợ". Hưng cần Martin
giúp. Anh hỏi Martin xem có cơ hội may mắn gì không. Martin
trả lời: "May ra", nhưng dù ông ta có từ tốn khoan thai đến mấy
cũng không dấu nổi vẻ thiếu nhiệt thành và nghi ngờ của ông.
Sau lời chúc Hưng thượng lộ bình an, Martin nói tiếp: "Nhân
tiện tôi muốn hỏi ông, bao giờ thì Tổng thống của ông từ chức?"
Hưng ngạc nghiên, tự hỏi là tại sao ông đại sứ lại bất chợt hỏi
anh câu hỏi chết người này giữa lúc tình thế như vậy. Hưng đáp
lại là anh không hiểu ông đại sứ muốn nói gì cả. Hưng để ý đây
là lần đầu tiên ông Martin dùng từ ngữ "Tổng thống của anh"
thay vì "Tổng thống" hay "Tổng thống Thiệu" như mọi khi ông
vẫn dùng. Hưng viết phúc trình ngay cho Thiệu về câu hỏi trớ
trêu này của Martin. Sau đó, vì quá mệt mỏi, anh phải lấy mấy
viên thuốc ngủ ra uống, cố gắng nhắm mắt vài giờ đồng hồ trước
khi chuẩn bị lên đường." (122)
Dù sao thì ngày 15-04, Martin vẫn đánh điện tín về Hoa
Thịnh Đốn, lần này trình rõ ràng những thất bại quân sự nặng nề,
sự yếu kém của Thiệu, sự chống đối của dân chúng, rất có thể
xẩy ra đảo chính cấp thời nếu những viện trợ bổ túc không được
quyết định nhanh chóng. Ông chưa đề nghị bỏ rơi Thiệu -
chuyện đó sẽ bàn sau - nhưng ông muốn để cho thượng cấp hiểu
rằng Thiệu không còn lợi ích chi cho sách lược của Hoa Kỳ. Rồi
ông đề nghị chính phủ Mỹ cho Nam Việt vay tiền trong vòng 5
năm (123)
Và cũng vì thế cho nên ở Washington hồi 12 giờ trưa ngày 17-

443