Page 253 - RAQAMLI TRANSFORMATSIYA DAVRIDA PEDAGOGIK TA’LIMNI RIVOJLANTIRISH ISTIQBOLLARI

Tadqiqot natijalari maktab ta’limida ijodiy va tanqidiy tafakkurni shakllantirishda
badiiy adabiyotning ahamiyatini ilmiy asosda ko‘rsatishga qaratilgan. So‘nggi yillarda
ta’limning sifatini oshirish va o‘quvchilarda mustaqil, ijodiy fikrlash ko‘nikmalarini
shakllantirish masalalari dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. Xususan, maktab ta’limida
kreativ fikrlashni rivojlantirish nafaqat bilimni mustahkamlash, balki o‘quvchilarning
ijodiy va tanqidiy tafakkurini shakllantirishning muhim vositasi hisoblanadi. Kreativ
fikrlash – bu muammolarni innovatsion usullar bilan hal qilish, yangi g‘oyalar yaratish
va mavjud bilimlarni yangicha talqin qilish qobiliyatidir. Shu nuqtai nazardan,
maktabda o‘qitilayotgan fanlar, xususan, badiiy adabiyot, o‘quvchilarning ijodiy
tafakkurini rivojlantirishda katta ahamiyatga ega. Badiiy adabiyot o‘quvchilarga
nafaqat estetik va madaniy ma’lumotlarni beradi, balki ularni hayotiy vaziyatlarni
tahlil qilishga, xarakterlarni chuqur tushunishga va ijtimoiy hodisalarni tanqidiy
baholashga o‘rgatadi. Shu bilan birga, badiiy matnlar orqali o‘quvchilar tasavvurini
kengaytiradi, muammolarni hal etishda turli yondashuvlarni sinashga undaydi va
fikrlash tezligini oshiradi. 5-sinf o‘quvchilari ayniqsa bunday yondashuvlardan foyda
ko‘rishi mumkin, chunki bu yoshda ular abstrakt va kreativ tafakkur qobiliyatlarini
shakllantirishga eng ochiq bosqichda bo‘ladilar. Ta’lim jarayonida badiiy adabiyotdan
samarali foydalanish nafaqat o‘quvchilarning bilim darajasini oshirish, balki ularning
shaxsiy fazilatlari va ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishga xizmat qiladi. Shu sababli,
maktab o‘quvchilarida kreativ fikrlashni shakllantirishda badiiy adabiyotning
pedagogik ahamiyatini o‘rganish dolzarb va amaliy jihatdan muhim masala
hisoblanadi. Shuningdek, zamonaviy pedagogik tadqiqotlar badiiy adabiyotning
o‘quvchilarda ijodiy fikrlashni rivojlantirishdagi ahamiyatini ta’kidlaydi. Masalan,
o‘quvchilarning fantaziyasi, tasavvuri va ijodiy fikrlash ko‘nikmalari badiiy asarlar
orqali samarali tarzda rivojlantiriladi. Shu bilan birga, badiiy adabiyot muhitida
o‘quvchilar mustaqil fikrlashni o‘rganadi, turli muammolarni innovatsion usullarda
hal etishga odatlanadi va o‘z fikrini erkin ifodalashga intiladi. Ushbu maqolada 5-sinf
o‘quvchilari misolida badiiy adabiyot orqali kreativ fikrlashni rivojlantirishning
samarali usullari, metodik yondashuvlari va pedagogik ahamiyati tahlil qilinadi.
Tadqiqot natijalari maktab ta’limida ijodiy va tanqidiy tafakkurni shakllantirishda
badiiy adabiyotning ahamiyatini ilmiy asosda ko‘rsatishga qaratilgan. Shu bilan birga,
maqola o‘qituvchilar va metodistlar uchun badiiy adabiyotdan foydalanishning
amaliy tavsiyalarini ham taqdim etadi.

METODOLOGIYA
Ushbu tadqiqotda 5-sinf o‘quvchilarida kreativ fikrlash ko‘nikmalarini
shakllantirish jarayonida badiiy adabiyotning pedagogik ahamiyatini aniqlash
maqsad qilingan. Tadqiqot ilmiy-uslubiy yondashuvlarga asoslangan bo‘lib, unda
empirik va nazariy metodlardan foydalanilgan. Empirik tadqiqotlar doirasida
o‘quvchilar bilan amaliy mashg‘ulotlar, interaktiv darslar va badiiy matnlarni tahlil
qilish orqali ularning kreativ fikrlash darajasi o‘rganildi. Shu bilan birga, so‘rovnoma,
intervyu va test metodlari yordamida o‘quvchilarning fikrlash qobiliyati, ijodiy
tafakkuri va matnni talqin qilish ko‘nikmalari baholandi. Nazariy metodlar sifatida
pedagogik adabiyotlarni tahlil qilish, psixologik va didaktik tadqiqotlar natijalarini
solishtirish, badiiy adabiyotning ta’lim jarayonidagi o‘rni va ijodiy fikrlashga ta’sirini
o‘rganish ishlatilgan. Shu yo‘l bilan tadqiqot badiiy adabiyot orqali kreativ fikrlashni
rivojlantirishning samarali metodlarini aniqlash va ularni maktab darslarida qo‘llash 251
imkoniyatlarini baholashga qaratilgan. Tadqiqot jarayonida o‘quvchilarni ijodiy

I SHO‘BA:

Sifatli ta’lim – barqaror taraqqiyot kafolati: xorijiy tajriba va mahalliy amaliyot

https://www.asr-conference.com/