Page 255 - RAQAMLI TRANSFORMATSIYA DAVRIDA PEDAGOGIK TA’LIMNI RIVOJLANTIRISH ISTIQBOLLARI

TAHLILLAR
Tadqiqot natijalari 5-sinf o‘quvchilari misolida badiiy adabiyot orqali kreativ
fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirish samaradorligini aniqlashga qaratilgan.
Eksperimental va nazorat guruhlari natijalari solishtirildi. Eksperimental guruhda
o‘quvchilarga badiiy matnlar asosida ijodiy vazifalar berildi: hikoya yaratish, syujetni
davom ettirish, muallif g‘oyasini talqin qilish va muammolarni yangi usullarda hal
etish. Nazorat guruhida esa an’anaviy dars metodlari davom ettirildi.
Tahlillar shuni ko‘rsatdiki, eksperimental guruh o‘quvchilarining kreativ fikrlash
ko‘nikmalari sezilarli darajada oshdi. Masalan, eksperimental guruhda
o‘quvchilarning fantaziyasi va ijodiy tafakkuri 25–30% ga yuqoriladi, muammolarni hal
etishdagi innovatsion yondashuvlari esa 20% ga oshdi. Nazorat guruhida esa
o‘zgarishlar minimal bo‘lib, faqat 5–7% darajasida kuzatildi. Ushbu natijalar badiiy
adabiyotning ijodiy va tanqidiy fikrlashni shakllantirishdagi samaradorligini
ko‘rsatadi. Tadqiqot davomida o‘quvchilarning ijodiy ishlarini baholash uchun
quyidagi mezonlar ishlatildi: matnni tushunish darajasi, tasavvur va fantaziya boyligi,
muammolarni yechish usullari, ijodiy g‘oyalarni amalga oshirish. Natijalar ko‘rsatdiki,
badiiy adabiyot orqali o‘quvchilar o‘z fikrini erkin ifodalay boshladi, turli
yondashuvlarni sinab ko‘rdi va ijodiy tafakkur ko‘nikmalari rivojlandi. Shuningdek,
tahlillar o‘quvchilarning ijtimoiy va kommunikativ kompetensiyalarining ham
oshganini ko‘rsatdi. Eksperimental guruhda guruh ishlari va munozaralar orqali
o‘quvchilar bir-birining g‘oyalarini tinglashga, fikr almashishga va hamkorlikda
yechim topishga o‘rgandi. Bu esa ta’lim jarayonini interaktiv va qiziqarli qildi,
shuningdek, o‘quvchilarning motivatsiyasini oshirdi.

NATIJALAR
Tadqiqot natijalari 5-sinf o‘quvchilari misolida badiiy adabiyot orqali kreativ
fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirish samaradorligini ko‘rsatdi. Eksperimental guruh
va nazorat guruhining o‘quvchilari ijodiy vazifalarni bajarish darajasi solishtirildi.
1. Fantaziya va tasavvur: Eksperimental guruh o‘quvchilari fantaziya va tasavvur
ko‘nikmalarida yuqori natija ko‘rsatdi. Ularning matn asosida hikoya yaratish va
syujetni rivojlantirishdagi ijodiy yondashuvlari nazorat guruhiga nisbatan 27–30%
yuqoriroq bo‘ldi. Bu natija badiiy adabiyot orqali o‘quvchilarning tasavvurini
kengaytirish va yangi g‘oyalar yaratish imkoniyatlarini tasdiqlaydi. 2. Ijodiy tafakkur:
Eksperimental guruh o‘quvchilari ijodiy tafakkurda ham sezilarli o‘sish ko‘rsatdi. Ular
muallif g‘oyasini talqin qilish va o‘z hikoyalarini yaratishda turli yondashuvlardan
foydalandi, bu ko‘rsatkich nazorat guruhiga nisbatan 25–28% yuqoriroq edi. Natijalar
badiiy adabiyotning ijodiy tafakkurni rivojlantirishdagi pedagogik ahamiyatini
ko‘rsatadi. 3. Muammolarni hal etish: Eksperimental guruh o‘quvchilari badiiy
matnlar orqali muammolarni innovatsion usullarda hal qilish ko‘nikmalarini
rivojlantirdi. Ularning yechimlarni topishdagi ijodiy yondashuvlari nazorat guruhiga
nisbatan 20% yuqori bo‘ldi. Bu natija badiiy adabiyot yordamida o‘quvchilarning
tanqidiy va ijodiy fikrlash qobiliyatini oshirish mumkinligini isbotlaydi. 4. Matnni talqin
qilish: Eksperimental guruh o‘quvchilari matnni talqin qilish va tushunish bo‘yicha
yuqori natija ko‘rsatdi (nazorat guruhiga nisbatan 28% ortiqcha). Bu ularning badiiy
adabiyot matnlaridagi g‘oyalarni chuqur anglash va o‘z fikrini erkin ifodalash
qobiliyatini rivojlantirishini bildiradi.
Umumiy tahlil: Eksperimental guruhning o‘rtacha balli 8,7 bo‘lsa, nazorat 253
guruhida bu ko‘rsatkich 6,1 ni tashkil etdi. Ushbu natijalar shuni ko‘rsatadiki, badiiy

I SHO‘BA:

Sifatli ta’lim – barqaror taraqqiyot kafolati: xorijiy tajriba va mahalliy amaliyot

https://www.asr-conference.com/