Page 37 - ТОЛИПОВА БАХТИГУЛ МОНОГРАФИЯ
P. 37
– инвестициялар дисконтланган қопланиш даврини (DPP)
ҳисоблаш.
Баҳолашнинг бир нечта усулларидан фойдаланиш зарурати,
турли усуллардан фойдаланиб олинган натижалар қарама-қар-
ши бўлиши мумкинлиги билан изоҳланади. Турли усулларни
қўллаган ҳолда инвестициялар самарадорлигини таҳлил қи-
лиш натижаларни таққослаб, маълум бир лойиҳанинг мақбул-
лиги тўғрисида хулоса ишлаб чиқиш имкониятини яратади.
Ҳозирги кунд а корхона инвестицияларини баҳолаш учун
қуйидаги усуллар қўлланилади:
1.4-расм. Корхонада инвестицион баҳолаш усуллари
Ҳар бир келтирилган усул ўзининг афзал жиҳати билан бир
қаторда камчиликларига ҳам эга.
Статистик усулнинг афзаллиги – ҳисоблаш алгоритми-
нинг соддалигида деб белгиланади. Тўловни қайтариш муд-
дати тугагандан сўнг рентабелликни баҳолаш имкониятининг
йўқлиги, шунингдек, янги маҳсулотни яратиш билан боғлиқ
лойиҳан инг самарадорлигини ҳисоблашда ушбу усулдан фой-
даланиш имкониятининг мавжуд эмаслиги унинг асосий кам-
чилигидир.
Статистик усуллардан фойдаланилганда инвестициялар
оқибатида тўловлар ва омонатларнинг вақт ўтиши билан ўз-
гариб туриши мумкинлиги ҳисобга олинмайди. Инвестиция
мулкидан фойдаланмоқчи бўлган йиллардан бошлаб инвести-
цияларни баҳолаш учун аниқ (типик) йил танланади ва бу йил
ўртача (типик/вакиллик) харажатлар ва хизматлар қўшилади.
Толипова Бахтигул Фарходовна 37
