Page 24 - Okul Dergisi Mayıs 2025

24 HOŞ BİR SEDA

KÜRESEL ISINMA

ları demektir. ğının bölgemizdeki su kaynaklarının
Yaşadığımız coğrafyada da küre- gelişigüzel kullanılmasını, plansızca
sel ısınmanın etkilerini çok net ya- sayıları sürekli artan plastik sera ya-
şayarak görmekteyiz. Örneğin yazın pımlarını durdurması gerekmektedir.
içinde yüzdüğümüz Akdeniz artık Elmalı ilçesi bu bölgenin yaylasıdır
çölleşmeye başlamıştır. Denizin di- ancak Elmalı Ovası’nda son yıllarda
binde bulunan deniz çayırları artık artan hibe destekli seraların kurulma-
kurumaya başlamıştır. Bu durum sı bu alanın kar yağışını azaltıp, bitki
bazı balık türlerinin üreme alanları- örtüsüne de zarar vermeye başlamış-
nın yok olması ve balık çeşitliliğinin tır.
azalması demektir. Yeryüzünün aşırı Yaşadığımız bölgede küresel ısın-
ısınması deniz suyunun da aşırı ısın- mayı tetikleyen bir başka faktör de
Küresel ısınma son yıllarda artık ması demektir. Akdeniz’in suyu faz- mermer ocaklarıdır. Özellikle Finike
herkesin konuştuğu, üzerine yorum- la ısındığı için Kızıldeniz üzerinden ilçesinde mermer ocakları açıyoruz
lar yaptığı sözcükler olmuştur. Peki gelen (balon balığı, aslan balığı...) diye kırılan ana kayaçlar, toprak ge-
küresel ısınma nedir? Dünya yüze- istilacı balıkların denizimizdeki ço- çirimliliğini olumsuz yönde etkiler.
yine ulaşan ışınlar Dünya’dan yan- ğalmaları tehlikeli boyuta ulaşmıştır. Fauna ve floranın etkilenmesinin
sıdıktan sonra atmosferde bulunan Küresel ısınma ani hava muha- yanında genel anlamda topoğrafya
karbondioksit, metan, su buharı vb. lefetlerine de sebep olmaktadır. Batı kalıcı olarak değişmektedir. Topoğ-
gazlar tarafından tutulur. Bu gazlar, Antalya Bölgesi’nde ilk kez çok bü- rafyadaki değişikliklere bağlı olarak
Güneş’ten gelen düşük frekanslı ve yük bir hortum olayını 2019 yılında yükselti ve eğim değerlerinin değiş-
uzun dalga boylu kızılötesi ışınları yaşamıştık. İki kişinin öldüğü, bir mesi uzun süreçte ekosistemi etkile-
emer. Bu soğurma olayında atmos- üniversite öğrencisinin Kemer Kuz- yecektir. Unutulmamalıdır ki topoğ-
ferde bulunan gazlar bir örtü görevi dere’de kaybolduğu ve hala buluna- rafya değişikliği tekrar düzeltilemez.
görerek sera etkisi oluşturur. Böylece madığı ocak ayını hatırlamalıyız. Zemin hareketliliğin fazla olması
sera etkisi Dünya’nın aşırı derecede Bu hortum olayında evler, işyer- Akdeniz ikliminde halihazırda yaz-
soğumasını önler, gece ile gündüz leri, seralar zarar görmüş, ağaçlar ve ları yetersiz olan suyun sızmasını
arasındaki sıcaklık farkının aşırı bir direkler devrilmiş, tabelalar, araba- arttırır ve geçirimlilik artışına bağlı
şekilde artmasını engeller. Dengeli lar, çatılar uçmuştu. 2019 yılından şu olarak olması gerekenden daha fazla
bir sera etkisinin Dünya için büyük güne kadar hala kuvvetli yağışlar, sel su, drenaja maruz kalabilir. Nitekim
önemi vardır. Sera gazlarının atmos- felaketleri, hortumlar yaşamaya de- ağaçların kök gelişimini etkilediği
ferde artması onların düşük frekanslı vam etmekteyiz. gibi orman alt örtüsündeki canlı çe-
ve uzun dalga boylu ışınları fazlaca Ülkemizde Batı Antalya Bölgesi şitliliğini ve miktarını azaltır.
tutmalarına neden olur. Bu durumdan plastik örtü altında sebze yetiştirici- Mermer ocaklarının kazma kırma
yeryüzü gereğinden fazla ısınarak liğinin çok fazla yapıldığı bir yerdir. çalışmalarından ortaya çıkan alan-
Küresel Isınma meydana gelir. Bin- Fakat plansızca sürekli artan plastik sal deformasyon olduğu gibi ortaya
lerce yıldır Dünya’mızdaki karbon sera kurulumu bu bölgedeki iklim çıkan toz parçacıklarının kilometre-
kaynakları kararlı kalırken, şimdi yapısını değiştirmeye başlamış, yaz lerce uzaklıklardaki narenciye ağaç-
modern insanoğlu aktiviteleri, fosil ayları artık daha sıcak, kış mevsimi larını etkilemesi yapısal zarar verme-
yakıtların kullanımı, ormanların bi- sanki yok, kar yağışı yok denecek sinin yanında ağaçların çiçeklerinin
nalara tercih edilerek yok edilişi, aşı- kadar az, dört mevsim yağış alan tozlaşmaya olan etkisi göz önünde
rı tarım yapılması, atmosfere büyük havzalarımız artık yağış almamakta- bulundurulmalıdır. Süreç sonucunda
miktarda karbondioksit ve diğer sera dır. Bu bölgedeki birçok çay ve de- ürün verimliliği olumsuz etkilene-
gazlarının salınmasına sebep olmak- reler kurudu, akmakta olanların içi cektir.
tadır. Küresel ısınma kısaca atmosfe- tarımsal ilaç atıkları ve çöplerle dolu, Nitekim alansal tahribat, nemin
re salınan sera gazlarının miktarının barajlarımız boş, yeraltı sularımız etkilenmesi, karbondioksit emilimi-
artması, ozon tabakasının incelme- azalmış özellikle Akdeniz Havza- nin azalması, çevresel tozlar, genel
si, Dünya’nın sıcaklığının artması, sı’ndaki yeraltı suları bitmek üzere- olarak Dünya’mızın ısınma sürecini
doğal dengenin bozulması, küresel dir. Bu çaresizliğe çözüm ise beledi- etkileyebilir.
iklim değişiklikleri, akarsu ve gölle- yelerin içme suyuna metreküp başına
rin kuruması, ani hava muhalefetleri, yapılan zamlı fiyat artışı olmamalıdır. Ayşe Nigar SARIKAYA
atmosferde artan UV radyasyon ışın- Öncelikle Tarım ve Orman Bakanlı- Fizik Öğretmeni