Page 21 - Okul Dergisi Mayıs 2025

HOŞ BİR SEDA 21

SOSYAL MEDYADA MAHREMİYET

ve rahatsız olmam. Mahremiyeti- kındaki algımızı gözden geçirerek
mi ihlal ettiğimi düşünmüyorum.” işe başlamak gerekiyor. Toplum
diyebilirsiniz. Yanılgı işte tam da içinde olduğu gibi sosyal medya-
bu düşünce ile başlıyor. Aslında bu da da bireysel tercihlerimizi ya da
paylaşımlar ile birlikte mahremiyet düşüncelerimizi ikinci plana atarak
tanımınızda bir değişim başlattınız. bize sunulan normlara göre hareket
Gelin bu konuya bilimsel araştır- etme eğilimindeyiz. Sosyal medya
malarla açıklama getirelim. kullanımı ile ilgili güvenilir bilgi
2019 yılında Şimşek, lise öğ- kaynaklarına ulaşmalı ve kendimi-
rencileri ile yaptığı bir araştırmada, zi sürekli güncel tutmalıyız. Sosyal
Instagram kullanan lise öğrenci- medya kullanırken, öz denetimi
lerinin mahremiyet kaygılarının, (otokontrol) yüksek bireyler olma-
Instagram ve/veya herhangi bir ya çalışmamız; bu mecralarda attı-
sosyal medya paylaşım sitesi kul- ğımız her adımı mantığa bürüyerek
lanmayan lise öğrencilerine göre (hatalı da olsa doğru gibi göster-
daha düşük olduğunu tespit etmiş- meye çalışmak) aklamaktan ziyade
Türk Dil Kurumu Güncel Türk- tir. 2024 yılında ise Kozan, yaptığı sorgulama yoluna bir an önce geç-
çe Sözlük’te “gizlilik” olarak ta- bir araştırmada, gençlerin sosyal memiz lazım. En kestirme yolu da
nımlanan mahremiyet, kişinin medyayı kullanırken mahremiyet sosyal medyada zaman geçirirken,
yaşam alanında ve özel hayatında olgusuna yeterli önemi gösterme- özellikle mahremiyet çerçevesinde,
başkalarıyla paylaşmak istemediği diklerine ulaşmıştır. aşağıdaki gibi soruları kendimize
tüm davranış, duygu ve düşünce- Bu araştırmaların sonuçları bize daima sormalıyız:
lerin toplamıdır. Bireyin en temel gösteriyor ki, sosyal medyayı bi- • Ben sosyal medyayı nasıl kul-
haklarından biri özel hayatın gizli- linçsiz bir şekilde kullandıkça mah- lanıyorum?
liği ve dokunulmazlığıdır fakat bi- remiyet algımız değişmeye başlı- • Bu paylaşımı neden yapıyo-
reyin özel hayatını kendi isteği ile yor. Şimdi de “Ben sosyal medyada rum?
paylaşması bu durumu alenileştir- hiç paylaşım yapmıyorum, sadece • Bu paylaşımı neden izliyo-
mektedir (herkes tarafından bilinir ünlü kişi ve sayfaları, arkadaşları- rum?
kılma). mın paylaşımlarını takip ediyorum. • ...
Anlatılmak istenileni bir örnek- Hatta yorum bile yapmıyorum.” di-
le açıklamaya çalışalım. Diyelim yebilirsiniz. Aslında sosyal medya Ercan YAYLA
ki sosyal medya hesabınızdan evde kullanımında, mahremiyet algımız Uzman Psikolojik Danışman
spor yaptığınız bir videoyu ya da bir sadece paylaşım yaparak değişmi-
akşam ailenizle birlikte pijamaları- yor. Batur (2024)’un da değindiği Kaynaklar
nızı giymiş sinema keyfi yaparken gibi, sosyal medyadaki eylemlerin KOZAN, E. (2024). Z kuşağı-
çektiğiniz bir fotoğraf karesini pay- çoğu bireyin görünür olma çabası nın sosyal medya kullanımında
laştınız. Büyük ihtimalle bahsetti- ve diğer bireyleri gözetleme ar- mahremiyet alımlamasının boyut-
ğimiz bu ortamlarda bir yabancının zusundandır. Kişinin kendini açık ları üzerine bir araştırma. Socıal
bulunmasından rahatsız olacakken, etmesi, merak duygusu ve göze- scıences studıes journal (SSSJour-
artık bu durum sizin için mahremi- tim mahremiyeti ihlal etmektedir. nal), 7(83), 2492-2507.
yet değil. Yani kendinize ait özel Yani sosyal medyada izlediğimiz Şimşek, T. (2019). Sosyal med-
yaşam alanınızı kendi isteğinizle içerikler de mahremiyet algımızı yada mahremiyetin ifşası ‘’Ins-
paylaştınız ve mahremiyetinizi ih- etkilemektedir. Burada izleyenler tagram örneği’’. Sosyolojik dü-
lal ettiniz. İlk bakışta bu size bir ile izlenenler bir uyum içerisinde şün, 4(1), 10-24.
sorun gibi gelmeyebilir. “Ben bu mahremiyet alanlarını daraltmak- BATUR, M. (2024). Yeni medya
video ve fotoğrafları başkalarının tadırlar. ortamlarında mahremiyetin dönü-
göreceğini bildiğim için dikkatlice şümü: dijital mahremiyet sorunsa-
çektim ve isteğimle paylaştım. Pay- Peki ne yapmak lazım? lı. Medya Araştırmalarında Güncel
laştığım karelerin dışında yer alan İlk olarak yukarıdaki perspek- Tartışmalar, 67.
detayları başkaları zaten göremez tiften bakarak mahremiyet hak-