Page 22 - Okul Dergisi Mayıs 2025

22 HOŞ BİR SEDA

MUSTAFA KEMAL VE MATEMATİK

öğretecek olanlara kılavuz olmasını menşur - pürüzma
sağlamıştır. Bilim dilinin daha anlaşılır mukavves - eğri
ve Türkçe olmasını sağlamak için yap- muhit - çevre
mış olduğu bu çalışma Türk kültür ve nisbet - oran
tarihi açısından da çok önemlidir. nısf-ı kutur - yarıçap
Bu’ud - boyut re’s - köşe
amûd - dikey re’sen mütekabil zâviyeler - ters açılar
dılı - kenar satıh - yüzey
faraziye - varsayı seviye - düzey
hat - çizgi şâkulî - düşey
hattı munassıf - açıortay şibh-i münharif - yamuk
hattı mail - eğik tenasüb - orantı
kutur - çap tamamlıyan zaviye - tümey açı
kavis - yay umumi totale - ökül küre - yüre
Mustafa Kemal sadece savaş mey-
kaaide - taban ufkî - yatay
danlarında ya da meclis sıralarındaki
liderliğiyle değil aynı zamanda eği- kaim zaviyeli müselles - dikey üçgen va’zîyet - konum
tim ve bilim alanındaki bilgisi ve ileri mekan - uzay veter - kiriş
görüşlülüğüyle ön plana çıkan ve çok muhit-i daire - çember zâviye - açı
önemli işlere imzasını atmış bir lider- mümâs - teğet zâviyetan’ı mütabâdiletân-ı dâhiletan
mustatîl - dikdörtgen - iç ters açılar
dir.
Savaşlar sırasında yapmış olduğu muhammes - beşgen zâviyetân-ı mütevâfıkatân - yöndeş
planlamalarda matematiğin getirmiş mecmû - toplam açılar
olduğu gerçekçi bakış açısıyla her za- mesâha-i sathiyye - alan zaviyei hadde - dar açı
man en doğru kararı vermiştir. mahrut - koni Atatürk’ün önermiş olduğu kelime-
müselles-i mütesâviyü’l-adlâ’ - eşke- lerden sadece “varsayı, pürüzma, di-
Matematik ve geometri alanındaki
birçok terime Türkçe isim bulunma- nar üçgen key üçgen, dikey açı, tümey açı, imsiy,
sında ve bu alandaki birçok kitabın müselles-i mütesâviyü’ssâkeyn - ikizke- ökül, yüre” terimleri yerine “varsayım,
yazımında yer almıştır. Özellikle ge- nar üçgen prizma, dik üçgen, dik açı, tümler açı,
ometri alanında 1937yılında yazmış murabba - kare benzerlik, tüm-bütün, küre” terimleri
mümaselet - imsiy kullanılmaktadır.
olduğu geometri kitabında birçok ma-
tematik terim geliştirmiş ve eski Arap- müştak - türev
ça kökenli matematik terimleri yerine müsavi - eşit Havva FİDAN
Türkçe terimler getirerek geometriyi muvazi - paralel-koşut Matematik Öğretmeni