Page 184 - FEN_24.02.2024_Neat

V

FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

Elementlerin kullanım alanlarına girilmeden, öğrencilerin bir önceki konuda öğrendikleri
proton sayısı ile ilişkilendirilerek ilk 18 elementin ve altın, gümüş, bakır, çinko, kurşun, cıva,
platin, demir ve iyot elementlerinin isimlerini ve sembollerini öğrenmeleri beklenir (D4).
Bunlarla ilgili kart eşleştirme oyunları, dijital içerikler vb. kullanılabilir (OB2, OB4). Kart
eşleştirme etkinliğinde sorular ve eşleştirilen yanıtlar, doğru-yanlış testi olarak puanlanıp
değerlendirilebilir.
FB.7.5.2.3.

Öğrencilere kitaplarını raflara yerleştirirken belirli ölçütleri dikkate alıp almadıkları ve düzen
açısından belirli ölçütlerin olmasının nasıl bir fayda sağlayacağı sorulabilir (SDB2.1, E3.10).
Öğrencilerin düşüncelerini özgürce ve kendine güvenerek ifade etmeleri ve arkadaşlarını
nezaketle dinlemeleri beklenir (E1.2, E1.6, D3, D14). Verilen cevaplar değerlendirilir.
Elementleri de bir arada görebileceğimiz, belirli ölçütleri bulunan bir sistemin olduğundan
bahsedilir. Bu süreçte kütüphanede de yerleştirilen kitap düzeni ile periyodik tablodaki
elementlerin yerleştirilmesi arasında benzerlik kurulabilir. Akıllı tahtadan veya sınıf
duvarına asılabilecek afiş üzerinden periyodik tabloyu öğrencilerin incelemeleri istenebilir
(OB4). Periyodik tablo oluşturulurken elementlerin hangi özelliklerine bakılabileceği
sorulur. Periyodik tablonun özellikleri verilirken geçmişte sadece artan atom kütlelerine
göre oluşturulduğu, günümüzde ise artan atom numarasına/proton sayısına göre
dizildiği belirtilir. Periyodik tablodaki sütunlara grup, satırlara da periyot adı verildiği
söylenerek elementlerin sınıflandırılmasına girilmeden özellikleri belirtilir. Öğrencilerden
periyodik tablodaki ilk 18 elementin katman sayısını periyot numarası ile son katmandaki
elektron sayısını grup numarası ile ilişkilendirmeleri istenir. Helyum elementinin istisna
oluşturduğuna değinilir (E3.7, OB1). Periyodik tabloda elementlerin atom numaraları
değiştikçe periyot veya grup numaralarının da farklılaştığını keşfetmeleri beklenir.
Bugün bilinen elementleri tanımlamak için periyodik tabloda 7 periyot olduğu, grupların
özel isimlerine değinilmeden 18 grup olduğu belirtilir (OB7). Süreci değerlendirmek için
tanılayıcı dallanmış ağaç, yapılandırılmış grid vb. ölçme araçları kullanılabilir.
FB.7.5.2.4.

Öğrencilere farklı cins elementlerin bir araya gelerek bileşikleri oluşturabildiği
hatırlatılır. Elementlerin sembollerle gösterilmesinden yola çıkılarak bileşiklerin
nasıl gösterilebileceğine dair sorular yöneltilir (SDB2.1, SDB3.1, E3.4). Bileşiklerin de
elementler gibi uluslararası bilim dünyasında kullanılabilecek ortak dile ihtiyacı olduğu
dile getirilir (E3.7). Bu nedenle bileşikte yer alan atomların sayılarına göre formüllerinin
şekillendiği mantıksal çerçevede ortaya konulur (E3.6). Ayrıca molekül yapılı elementlerin
de formülle gösterildiğinden bahsedilir. Yaygın bileşiklere sadece su, sodyum klorür,
karbondioksit, karbonmonoksit, amonyak, kükürt dioksit, hidrojen klorür, sülfürik asit,
sodyum hidroksit ve glikoz örnek olarak verilir. Bileşiklerin kullanım alanlarına girilmeden
bu bileşiklerin isimleri ve formüllerini öğrenmeleri beklenir. Bileşiklerin içerisindeki
elementlerin sembollerinin kullanıldığı belirtilerek formüller yapılandırılır (OB1). Örnekleri
somutlaştırmak adına kart eşleştirme oyunları, çalışma kâğıtları, dijital içerikler vb.
kullanılarak farklı modellerdeki atomların çeşitleri ve sayıları ile bileşik formülünün bir
bütün oluşturması sağlanır (D4, OB2, OB4). Sürece ilişkin değerlendirmede çalışma
kâğıtları vb. araçlar kullanılabilir.

184