Page 18 - Microsoft Word - Tarmoq_texnologiyalari_O˘quv_qo˘llanma_2022

tolali kabel kiradi. Simsiz Aloqaning asosan ikki turi mavjud: Mikroto’lqin va

sun’iy yuldoshlar.

Aloqaning xam simli, xam simsiz turi elektromagnit spektrdagi to’lqinlardan

iborat.

Elektromagnit spektr. Telefon signallari, radar to’lqinlari, avtokurikchi

to’lqinlari turli kursatkichga va spektrga bo’lgan elektromagnit to’lqinlardir.

Barcha turdagi radiosignallar, rentgen nurlari, yoruglik radiatsiya bunga misol bula

oladi. Bu to’lqinlarning asosiy kursatkichlari chastota va to’lqin uzunligidan iborat.

Chastota: Sekundda to’lqin tebranishining tula takrorlanishi soni bo’lib, gerts

(Gts) larda o’lchanadi: 1 kilogerts (KGts)=1000 Gts, 1 Megagerts

(MGts)=1000000 Gts, 1 Gigagerts (GGts)=1 000 000 000 Gts. Chastotalar farqi

ko’lami qanchalik keng bo’lsa, ma’lumot uzatish shunchalik tez bo’ladi. Masalan,

uyali telefon 800-900 MGts oralikdagi chastotali (masalan, tarmoqdagi elektr),

yuqori qismiga qisqa, ammo yuqori chastotali (masalan, kosmik nurlar) to’lqinlar

mos keladi. quyidagi jadvalga e’tibor bering.(2-jadval)

2- jadval

To’lqin turi Chastota
Doimiy elektr toki 0 Gts
O’zgaruvchan elektr toki 50-75 Gts
Telefon 10 Gts – 5 KGts
AM - radio 300-3000 KGts
Suvosti va aeronavtika qurilmalari 30-300 KGts
Buralgan juft 10 Gts – 5 MGts
Koaksial kabel 1 MGts – 0,5 Gts
Radar 5 KGts – 500 GGts

UHF televizion kanal 300 MGts – 3 GGts
Mikroto’lqin isitgichlar > 20 Gts
Mikroto’lqin yuldoshlar 7,50 Gts – 750 GGts
Uyali telefon 824-834 MGts
6
8
Optik tolali kabel 10 GGts – 10 GGts
4
5
Infraqizil to’lqinlar 10 GGts – 10 GGts
Ko’rinadigan yorug’lik 500000 GGts – 5000000 GGts
6
8
Ultrabinafsha to’lqin 5 10 GGts – 5 10 GGts
9
10
Rentgen nurlari 10 GGts – 10 GGts
13
11
Gaina-nurlar 10 GGts – 10 GGts
14
Kosmik nurlar >10 GGts
Ma’lum chastota ko’lami FCC (Federal Communication Comission – Federal
17