Page 14 - Microsoft Word - Tarmoq_texnologiyalari_O˘quv_qo˘llanma_2022

kompyuterlarni birlashtirish imkoniyatini beradi.

CAN (CAMPUS-AREA NETWORK) - Kampus tarmoq, o’zaro yaqin

binolarda joylashgan lokal tarmoqlarni birlashtirish uchun mo’ljallangan.

MAN (METROPOLITAN AREA NETWORK). Shahar kabi kattalikdagi

geografik mintaqani qamrab olgan aloqa tarmog’i. MANlardan foydalanishdan

maqsad uzoq masofalada telefon simlarini tarqatishni oldini olishdan iborat. Uyali

telefon tizimlari asosan MANlardan iborat.

WAN (WIDE AREA NETWORK). Davlat kabi yirik geografik hududni o’z

ichiga oladi. Ularga Tymnet, TeleNet, UniNet, AccuNetlarni misol keltirish

mumkin. Internet tarmo\i minglab WANlarni birlashtiradi. Albatta, ko’pgina

telefon tizimlari ham WANlardan iborat.

GAN (Global-Area Network) -Barcha davlatlar va kontinentlarni

birlashtiruvchi hamda yer sharining ixtiyoriy nuqtasidagi axborot resurslariga

murojaat qilish imkoniyatini beruvchi umumplanetar tarmoq.

Ishlab chiqarih, tashkilot miqyosi (масштаби) bo’yicha tarmoqlar

quyidacha farqlanadi:

 Bo’limlar tamog’i (сети отделов);

 Kampuslar tarmog’i (сети кампусов);

 Tashkilot, kompaniya tarmoqlari (корпоративные сети).

Bosqarish usullari bo’yicha tarmoqlar quyidagicha bo’lishi mumkin:

“Mijoz – server” tarmoqlari (Клиент–сервер);

– Mijoz– bu tarmoqqa so’rovlar beruvchi (kompyuter yoki dastur) ob`ektdir.

Yoki boshqacha aytganda Mijoz- bu tarmoqni abonenti bo‘lib, faqat tarmoq

resurslaridan foydalanadi, ya`ni tarmoq unga xizmat qiladi.

– Server–bu tarmoqqa xizmat ko’rsatuvchi (kompyuter yoki dastur) ob`ekt.

Yoki boshqacha aytganda Server- bu tarmoqni abonenti bo‘lib, boshqa

abonentlarga o‘zining resurslarini taqdim etadi, o‘zi esa boshqa abonentlarni

resurslaridan foydalanmaydi, ya’ni faqat tarmoqga xizmat qiladi.

“Peer–to Peer” (teng huqukli) tarmoqlar (одноранговые сети) bir rangli
tarmoqlar, yani tarmoqdagi barcha kompyuterlar bir xil kirish va resurslar

huquqiga ega.

13