Page 12 - Microsoft Word - Tarmoq_texnologiyalari_O˘quv_qo˘llanma_2022
P. 12
tarkibidagi ba’zi kompyuter tarmoqlar CSNET, NSFNET – o’z navbatida katta-
katta tarmoqlar bo’lib, uzlari xam bir necha tarmoqlardan tashkil topgan.
Internetning ishini koordinatsiya qilish NIC (Network Information Center) Stenfort
universitetidagi SRI – Stanford Research Institute, ko’pincha SRI-NIC deb
yuritiluvchi markaz tomonidan boshqariladi.
Internetda TELNET (telefon tarmogi) uzoqqa uzatish, FTP (File Tranferd
Protocol ) faylni uzatish, SMTP – (Simple Mail Transport Protocol) oddiy pochta
uchun foydalaniladi. Domenlarni nomlash tizimi - DNS (Domen Name Systems)
qo’llaniladi.
MCI Mail – savdo –sotik uchun muljallangan ICT xam Internet bilan
boglangan bo’lib, uz mijozlariga pochta, faksimil va teleks xizmatini kursatadi.
NSFNET - AQShning milliy ilmiy fondi tarmogi, AKShdagi 1000 dan ortik
milliy – tadkikot institutlarini, korporatsiya va xukumat idoralarini birlashtiradi.
Amerikadagi eng yirik superkompyuterlarga ulangan bo’lib, murakkab masalalarni
yechishda undan foydalanish imkoniyatlarini beradi.
USENET (1979) – yangiliklar va elektron pochtaning xalqaro tarmogi.
Universitetlar urtasida Aloqa urnatish maqsadida ish boshlangan bu tarmoq
xozirda AQSh ning deyarli barcha universitetlarini KT orqali birlashtiradi. Xatto
undan foydalanuvchilar juda ko’payib ketgani tufayli grafikning ancha qismini
UUNET tarmogiga topshirgan. UUNET tarmogi shu maqsad uchun xam
yaratilgan.
UUNET – savdo-sotiq bilan bog’liq bulmagan tarmoq bo’lib, u USENET
yangiliklarini UNIXda boshlangich matnlarni olish va boshqa ishlarni bajarishni
ta’minlaydi. U Internet bilan tamoklararo interfeysga ega.
UUCPNET – Unix-to Unix Copy – xalqaro elektron pochta bo’lib,
ma’lumotlar UUCP – uzatish uchun qaydnoma, kommunikatsiya maqsadlari uchun
fayllar tuplami, kommunikatsion dasturlar uchun esa buyruqlar to’plamidir. Undan
elektron pochtalar yuborish va telekonferentsiyalarda katnashish maqsadlarida
keng foydalaniladi.
5. Kompyuter tarmog'i tarkibiy qismlari
11
