Page 22 - Microsoft Word - Tarmoq_texnologiyalari_O˘quv_qo˘llanma_2022

vositalari: telefon, radio va televideniyelar analogli signallar bilan ishlashga

muljallangan. Analog signal tashuvchi to’lqin deb ataluvchi uzluksiz elektrik

signallardan tashkil topgan to’lqindan iborat. Analogli tashuvchi to’lqinlarning ikki

asosiy kursatkichi chastota va amplituda dan iborat:

Chastota – to’lqin tebranishlarining vaqt birligida (sekund) necha marta to’liq

takrorlanishini bildiruvchi son.

Amplituda – berilgan vaqt oraligidagi to’lqinning maksimal balandligi. Ovoz

(signal) ning baland-pastligi amplitudaga bog’liq bo’ladi.

Raqamli (diskret) signallar. Raqamli signallar ikki xil diskret almashinuvchi

(bor-yo’q) signallardan iboratligi sababli u orqali ikkilik sanoq sistemasidagi

ma’lumotni tasvirlash mumkin. Bunda elektrik impulsning borligi – 1, yo’qligi – 0

bilan belgilanadi. Bunaqa ikkilik tarzda diskret signallarni uzatish 1880 yillarning

o’rtalaridayoq Semyuel Morze tomonidan joriy qilingan edi. Unda ma’lumot nuqta

(.) va tire (-) lar ketma-ketligi shaklida tasvirlangan. Morze alifbosida, masalan, V

xarfi “...-” kabi belgilangan. Telegraf simlari orqali bu xarfni uzatish uchun pauza

bilan ajratilgan uchta qisqa va bitta chuzik signal ishlatilishi mumkin. Ammo

bunday uzatish tezligi nihoyatda past.

2. Tarmoq qurilmalari.

LHT yakka bo’lishi yoki o’xshash yoki boshqa texnologiyadagi tarmoqlarga

ham ulanishi mumkin. Ba’zi qurilma va programmalar bunday bog’lanishlarni

ta’minlovchi interfeys vazifasini o’tashi mumkin.

Ko’prik(bridge). O’xshash tipdagi tarmoqlarni ulashga mo’ljallangan

interfeysdir. U OSI protokollarining 1-2 tipi bilan ishlay oladi. Ko’prik bir

tarmoqni fizik jihatdan boshqa tarmoq bilan kengaytiradi, tarmoqlararo paketlar

kommutatsiyasi ro’y berishini ta’minlaydi. U hatto traffik band bo’lganda

ma’lumotni vaqtinchalik saqlash va keyinchalik trafik bo’shaganda jo’natishga

mo’ljallangan saqlash buferlariga ham ega.

Marshutizator(router). Bu qurilma turli texnologiyaga ega LHTlarni

bog’lash yoki LHTni WAN/MANlarga ulash uchun mo’ljallangan qurilmadir. U

OSI standartidagi 1-3 protokollar bilan ishlay oladi. Uning programma ta’minoti

butun tarmoqni birdan ko’rishga imkon beradi.

21