Page 35 - Τεύχος

2.4 Οι εμπορικοί χώροι στη ρωμαϊκή πόλη H αρχαία ρωμαϊκή Αγορά - forum

Συνεχίζοντας την ιστορική αναδρομή για την εξέλιξη των αγορών από την Οι μεταβολές που γνώρισε η ρωμαϊκή πόλη αντανακλώνται με τον πιο
αρχαιότητα ως σήμερα, παρά τη σύντομη αναφορά στην εξέλιξη της αρχαίας χαρακτηριστικό τρόπο στον κεντρικό δημόσιο χώρο της, την αγορά. Η χωρική
ελληνικής Αγοράς της Αθήνας κατά τα ρωμαϊκά χρόνια, θα ήταν σημαντική οργάνωση και η αρχιτεκτονική της δεν έμειναν λοιπόν ανεπηρέαστα κατά τη μακρά
παράλειψη να μη μελετηθεί σε ένα γενικότερο και πιο αναλυτικό πλαίσιο την περίοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αντίθετα, μια σειρά αλλαγών σκιαγραφεί
περίοδο της αρχαίας Ρώμης (8ο αι. π.Χ.-4ο αι. μ.Χ.). Κατά τα χρόνια αυτά, κυριαρχεί́ μια εξέλιξη προς ένα νέο είδος δημόσιου χώρου, ο οποίος καθορίστηκε από τη
το μοναρχικό́ σύστημα, με τον παντοδύναμο αυτοκράτορα και την εξασθένιση μνημειακότητα και τη λειτουργικότητα (Evangelidis, 2015, 352).
του δημοσίου βίου. Η μεταβολή του πολιτεύματος από την επικρατούσα
δημοκρατία, αποτελεί πολύ σημαντικό στοιχείο που επηρεάζει παράλληλα με Η δυναμική παρουσία της τοπικής αριστοκρατίας και της αυτοκρατορίας
τις κοινωνικοπολιτικές αλλαγές την λειτουργία της δημόσιας σφαίρας και την αλλά και η διάθεση να μεγιστοποιηθεί η πρακτική χρήση του χώρου, συντέλεσαν
πολεοδομική διάταξη (Μπούρας, 1999 , 366, 371). στη διαμόρφωση του χωροτακτικού και αρχιτεκτονικού πλαισίου της. Σε πολλές
πόλεις, η εξέλιξη της αγοράς χαρακτηρίζεται από την αντίθεση παλαιού και νέου,
Τυπικό́ γνώρισμα της ρωμαϊκής χωροταξικής οργάνωσης της περιόδου είναι από τη διατήρηση και ενίσχυση του παραδοσιακού χαρακτήρα του χώρου, αλλά
η διασταύρωση των δυο κυριότερων δρόμων της, που καταλήγουν στις κύριες πύλες και τον εμπλουτισμό του με νέα κτίρια, πολλά από τα οποία, όπως τα ρωμαϊκά
της (Μπούρας, 1999, 408). Οι άξονες αυτοί είχαν την λειτουργία των εμπορικών λουτρά ενίσχυσαν την παροχή υπηρεσιών. Σε αυτό το πλαίσιο, ο όρος εκρωμαϊσμός
δρόμων και βρισκόταν γύρω από τα κέντρα των πόλεων. Κάποιοι τέτοιοι άξονες, χρησιμοποιείται για να περιγράψει την προσπάθεια κάθε πόλης να προσαρμοστεί
αποτελούσαν πιο ελεύθερους-ανοργάνωτους σχεδιαστικά σχηματισμούς δημόσιου στις νέες απαιτήσεις της περιόδου: μνημειακότητα, προώθηση της αυτοκρατορικής
χώρου, ενώ άλλοι ορίζονται από́ πλευρικές στοές. Οι διατάξεις αυτές αποτελούν ιδεολογίας και εμπλουτισμός της παροχής υπηρεσιών (Evangelidis, 2015, 356).
ουσιαστικά την πρώιμη δομή του εμπορικού ρωμαϊκού forum. Παρατηρείται
λοιπόν σημαντική συρρίκνωση του δημόσιου χώρου και κατακερματισμός του από Η ρωμαϊκή πόλη αποτελούσε μια κοινωνία με έντονη ιεράρχηση, ενώ η
αυστηρά οριοθετημένες και μεγαλειώδεις κτιριακές δομές. Το στοιχείο αυτό της οικονομία της ήταν μεικτή και στηριζόταν στο εμπόριο και την παροχή υπηρεσιών. Ο
χωρικής «ασυνέχειας» εμφανίζεται υπό την έννοια ότι δεν συναντάμε την ίδια μεγαλειώδης χαρακτήρας των ρωμαϊκών αγορών ήταν έντονος, καθώς εμφανίζονταν
ανοικτή διάταξη που επιτρέπει μια πιο ελεύθερη κίνηση ως γενικό χαρακτηριστικό περιτριγυρισμένες από ολοένα μεγαλύτερες στοές, αγάλματα και άλλα είδη
της πόλης κατά την αρχαιότητα, παρά τις όποιες σταδιακές μεταβολές της προς μια μνημείων. Τα νέα αυτά στοιχεία οδήγησαν σε σταδιακή έκπτωση της δημόσιας
πιο κλειστή οργάνωση (Αρβανίτη- Κουτσογιάννης κ.ά., 2012, 85). ζωής καθώς απέκοψαν τις αγορές από την υπόλοιπη πόλη, περιορίζοντας έτσι την
ελευθερία κινήσεων και κοινωνικών επαφών. Συγκριτικά με τις αρχαιοελληνικές
αγορές, τα ρωμαϊκά forum προσφέρουν ελάχιστο ελεύθερο χώρο στους πολίτες,
ενώ αποτελούν χώρους προβολής της αυτοκρατορικής εξουσίας (Dickenson,
2014). Η απουσία ελεύθερης διακίνησης ιδεών και η τάση ελέγχου της κοινωνίας
αποτυπώνονταν χωρικά στο forum(Σιόλας, Βλαστός κ.α., 2015, 35-37).

Εικόνα 22 : Πολεοδομική οργάνωση ρωμαϊκής Εικόνα 23 : Αναπαράσταση πολεοδομικής διάταξης στο κέντρο της
πόλης ρωμαϊκής πόλης

33 Η εξέλιξη των χώρων εμπορίου στο πέρασμα του χρόνου Η εξέλιξη των χώρων εμπορίου στο πέρασμα του χρόνου 34