Page 36 - Τεύχος
P. 36

Η έννοια του forum αναφερόταν αρχικά σε μια δημόσια ανοικτή πλατεία                      Το macellum
          ενός  οικισμού,  τόπος  συγκέντρωσης  για  κοινωνικά,  οικονομικά,  πολιτικά  και
          πολιτιστικά δρώμενα. Ήταν το κέντρο της δημόσιας και πολιτικής ζωής και είχε
          χαρακτήρα ενός συμβολικού χώρου στον οποίο επιδεικνύονταν η κρατική δύναμη                             Στο σημείο αυτό θα αναφερθεί μια δομή της ρωμαϊκής Αγοράς, το macel-
          αλλά  και  η  συλλογική  συνείδηση  των  πολιτών  (Zanker,  2000,  33-34).  Σταδιακά́           lum, που αποτελεί μια ξεχωριστή μορφή εμπορικού χώρου και βρισκόταν κοντά
          παρατηρείται μια σημαντική μεταβολή, όπου η έννοια του forum μεταλλάσσεται                      στο  δημόσιο  χώρο  του  forum.  Το  πρώτο  macellum  ανεγέρθηκε  στη  Ρώμη  κατά
          τόσο  εννοιολογικά  όσο  και  μορφολογικά.  Πιο  συγκεκριμένα  κυριαρχούν  οι                   το 179 π.Χ.  (Mau, 1907, 94). Κατά την περίοδο αυτή ήταν ανερχόμενα στοιχεία
          εμπορικές  λειτουργιές,  οι  οποίες  διαχωρίζονται  και  μεταφέρονται  σε  ογκώδη               τόσο η μνημειώδης ρωμαϊκή αρχιτεκτονική αλλά και ο πιο αυστηρός διαχωρισμός
          και  μεγαλοπρεπή  οικοδομήματα  κοντά  στον  δημόσιο  χώρο  της  πλατείας,                      των εμπορικών με τις πολιτικές-διοικητικές χρήσεις.  Αυτό δε σημαίνει πως με την
          δημιουργώντας  τη  νέα  μορφή  του  εμπορικού  forum.  Πρόκειται  για  μνημειακά                ανέγερση του macellum όλες οι λειτουργίες εμπορικών συναλλαγών μεταφέρθηκαν
          συγκροτήματα αγορών οικοδομούνται στο πλαίσιο φιλόδοξων προγραμμάτων που                        αποκλειστικά εκεί και δεν τις συναντούσε κανείς και σε άλλους χώρους του forum
          πραγματοποιούνται  στις  πόλεις  της  αυτοκρατορίας  (Μπούρας,  1999  ,390-408).                (Walker, 1997, όπως αναφέρεται σε Evangelidis, 2015, 81).
          Ιδιάζουσας σημασίας κρίνεται ο έντονα λατρευτικός χαρακτήρας στην ιεραρχική
          χωρική  του  οργάνωση.  Πολλές  ρωμαϊκές  αγορές,  λεγόμενες  ως  forum-basilica,                      Ουσιαστικά,  αυτή  η  πιο  αυστηρή  οριοθέτηση  της  αγοράς  τροφίμων
          διέθεταν ως κύριο χαρακτηριστικό την παρουσία βασιλικής σε μία από τις πλευρές                  και  η  συγκέντρωση  των  αγαθών  σίτισης  στο  macellum  φανερώνει  ίσως  την
          του. Πρόκειται για τύπο που προτιμήθηκε κατά τους Πρώιμους Αυτοκρατορικούς                      πρόθεση ανάδειξης του χώρου του forum. Πιο συγκεκριμένα βαδίζουμε προς μια
          χρόνους και αντανακλούσε την θρησκευτική λατρεία στους χώρους της αγοράς                        κατεύθυνση αναβάθμισης αυτού του τόσο σημαντικού αστικού δημόσιου χώρου
          (Eγκυκλοπαίδεια  Ιδρύματος  Μείζονος  Ελληνισμού,  2008).  Tο  Forum  Romanum                   , μέσω του τονισμού των λοιπών οικοδομημάτων ως χώρος άσκησης της εξουσίας
          της  Ρώμης,  αποτελεί  πρότυπο  ρωμαϊκής  αγοράς  ως  τυπικό  οικοδομικό  σύνολο                και ακολούθως ως κέντρο ελέγχου και λειτουργίας της ζωής της πόλης. Συνεπώς,
          των ρωμαϊκών πόλεων και αποικιών.  Ιδρύθηκε κατά την δημοκρατική  περίοδο                       η δημιουργία αυτής της ιδιαίτερης μορφής αγοράς, υποκινεί κάτι βαθύτερο από
          και  πρόκειται  για  το  μεγαλύτερο  οικοδόμημα  εμπορικής  δραστηριότητας  κατά                μια απλή συγκέντρωση αγαθών προς ευκολία των αγοραπωλησιών. Υποκινεί μια
          την αρχαιότητα. Η θέση του ήταν, στους πρόποδες του Καπιτωλίου και έμελλε να                    νέα οργάνωση του δημόσιου χώρου της ρωμαϊκής πόλης που δίνει έμφαση στην
          αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της οικονομικής και πολιτικής ζωής                   εξουσία της μοναρχίας. Γίνεται λοιπόν μέσο αυτοκρατορικής προπαγάνδας, καθώς
          της αυτοκρατορίας.                                                                              το macellum έχει πλέον μια αυτόνομη, ανεξάρτητη ταυτότητα και αποτελεί για
                                                                                                          τους πολίτες μέσο κοινωνικής συνοχής, ως ρωμαϊκό σύμβολο που κοσμεί κάθε
                                                                                                          πόλη της αυτοκρατορίας.


                                                                                                                 Αρχικά  το  macellum  ως  κτίσμα  βρισκόταν  μόνο  στις  πόλεις  με  υψηλό
                                                                                                          κοινωνικό  και  πολιτικό  status,  όμως  με  την  πάροδο  του  χρόνου  και  καθώς
                                                                                                          αυτονομήθηκε  σαν  στοιχείο,  έλαβε    μια  πιο  καθολική  για  την  αυτοκρατορία
                                                                                                          σημασία (De Vincenzo κ.ά., 2015, 80). Παράλληλα το macellum λειτουργούσε ως
                                                                                                          η καρδιά των εμπορικών συναλλαγών και συμβόλιζε για τους πολίτες το μέρος
                                                                                                          από όπου μπορούσαν να προμηθευτούν κάθε αγαθό που επιθυμούσαν (Walker,
                                                                                                          1997, όπως αναφέρεται σε Evangelidis, 2015, 81). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός
                                                                                                          πως  φαίνεται  να  μην  υπάρχει  κάποιο  πρότυπο  της  μορφής  του  macellum  πριν
          Εικόνα 24 :Αναπαράσταση: Το ρωμαϊκό forum   Εικόνα 25 :Αναπαράσταση: Forum Romanum
                                                                                                          από αυτό, κάτι το οποίο λέγεται πως αφορά τη σχέση του με την έκφραση της
                                                                                                          αυτοκρατορικής εξουσίας . Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναφέρουμε πως πριν το
                                                                                                          διαχωρισμό αυτό των χρήσεων, η λέξη macellum χρησιμοποιούνταν ως συνώνυμο
                                                                                                          της αγοράς, σε υπαίθριο τότε χώρο στη βορειοανατολική πλευρά του forum και
                                                                                                          προσδιόριζε συγκεκριμένα το είδος των εμπορικών αγαθών που πωλούνταν εκεί.
                                                                                                          Αρχιτεκτονικά, επρόκειτο για έναν υπαίθριο, εσωστρεφή ή εξωστρεφή, κανονικό,


          35  Η εξέλιξη των χώρων εμπορίου στο πέρασμα του χρόνου                                                                             Η εξέλιξη των χώρων εμπορίου στο πέρασμα του χρόνου  36
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41