Page 46 - LSDB xa Xuan Ngoc

đình đám đều được mời đi ăn uống, hút sách. Những người
có máu mặt, con em của hàng quan chức cũ, muốn có chỗ
ngồi trong thôn, ngoài làng thì phải vọng, gọi là “Vọng quan
viên”. Người muốn vọng quan viên cũng phải nộp lệ phí và tổ
chức khao làng một bữa khá tốn kém. Những người đi lính
về giữ các chức cai đội, chánh quản, phó quản đều phải khao
làng, nếu không thì bị khinh rẻ. Mua danh bán tước, khao
vọng là một tệ nạn xã hội đã gây tốn kém, phiền hà, kể cả
đau thương cho mọi người và trở thành một căn bệnh lây lan,
hủy hoại dần tình làng nghĩa xóm ở quê hương... đẩy mâu
thuẫn xã hội ngày càng trở nên sâu sắc, quan chức đã giàu
ngày càng giàu thêm, người dân lao động ngày một nghèo
khổ, đói rách.
Tình hình kinh tế

Các xã vốn là vùng đất thuần nông, đời sống của người
dân hoàn toàn phụ thuộc vào ruộng đất. Trong chế độ phong
kiến, xã có hai loại ruộng là ruộng công điền và ruộng tư
điền với tổng diện tích canh tác là 618 mẫu. Ruộng tư điền
chiếm khoảng trên 200 mẫu và phần lớn thuộc quyền sở hữu
của giáo hội (nhà chung, nhà thờ, nhà dòng...), số còn lại là
của bọn địa chủ, hào lý. Nông dân các xã hầu hết không ai
có ruộng tư điền. Ruộng công điền quân cấp cho nam giới từ
18 - 60 tuổi, song, do đây là vùng Công giáo toàn tòng nên
trước khi quân cấp, các xã phải cắt ra một số ruộng giành
cho các hoạt động tôn giáo như: 1 mẫu dành cho nhà xứ gọi là
ruộng xứ điền; 1 mẫu dành cho chi phí mỗi năm hai kỳ linh
mục về làm phúc gọi là ruộng phúc điền; 1 mẫu dành cho lễ
kính thánh Quan thầy gọi là ruộng thánh sư; từ 5 - 7 mẫu để
lại đấu giá lấy tiền chi tiêu hội hè trong xã gọi là ruộng trừ
điền. Số còn lại cấp bình quân cho nam giới từ 18 - 60 tuổi,

46