Page 43 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

Ch­¬ng I: phong trµo yªu n­íc vµ c¸ch m¹ng... 45

khÝ, bÕn c¶ng, c¸c ®Çu xe ho¶ vµ c¸c c«ng së cña bé m¸y cai trÞ ë má. Trong vßng hai
ngµy, nghÜa qu©n ®· hoµn toµn chiÕm ®­îc má M¹o Khª. Gi÷a khÝ thÕ vui mõng cña
c«ng nh©n má vµ nh©n d©n trong vïng, mét cuéc mÝt tinh ®· ®­îc tæ chøc ngay t¹i má,
nh»m kªu gäi c«ng nh©n vµ nh©n d©n trong vïng ñng hé c¸ch m¹ng, tham gia ViÖt
Minh ®¸nh ®uæi ph¸t xÝt NhËt. §Ó b¶o ®¶m ®êi sèng cho hµng ngh×n thî má, nghÜa qu©n
còng tuyªn bè cho phÐp chñ má tiÕp tôc khai th¸c than d­íi sù gi¸m s¸t cña ta.

Ngµy 9 th¸ng 6 n¨m 1945, Uû ban c«ng nh©n má ®­îc thµnh lËp do ®ång chÝ
NguyÔn §øc TÝn lµm Chñ tÞch, ®ång chÝ NguyÔn §×nh Thôy lµm Phã Chñ tÞch. Uû ban
l©m thêi má ®· ra th«ng c¸o cho chñ má: ®­îc phÐp tiÕp tôc khai th¸c than nh­ng d­íi
sù kiÓm so¸t cña Uû ban c«ng nh©n má, thùc hiÖn ngµy lµm viÖc 8 giê cho c«ng nh©n;
kh«ng ®­îc cóp ph¹t l­¬ng cña c«ng nh©n; ph¶i tr¶ l­¬ng th¸ng ®óng thêi h¹n, g¹o
hµng th¸ng còng b¸n ®óng thêi h¹n cho c«ng nh©n nh­ tr¶ l­¬ng; kh«ng ®­îc dïng b¹o
lùc ®µn ¸p c«ng nh©n...
T¹i Trµng B¹ch, s¸ng sím ngµy 8 th¸ng 6 n¨m 1945 nghÜa qu©n xuÊt ph¸t tõ M¹o
Khª (nhµ ®ång chÝ T©n Kh¶i vµ Ph¹m V¨n Thö) tiÕn vÒ Trµng B¹ch theo ®óng kÕ
ho¹ch. NghÜa qu©n do ®ång chÝ TrÇn Cung chØ huy ®· nhanh chãng phôc kÝch xung

quanh ®ån. Trêi ®· t¹nh m­a, mét tæ nghÜa qu©n ®· c¶i trang gi¶ lµm lÝnh NhËt, ®ång
chÝ T©n Kh¶i ®­îc ®ãng vai th«ng ng«n. Khi ®Õn cæng ®ån, lÝnh g¸c h« ®øng l¹i (lÝnh g¸c
lµ nh©n mèi cña ta) vµ ®ång chÝ T©n Kh¶i qu¸t: qu©n NhËt ®i tuÇn bÞ trêi m­a vµo ®ån
nghØ, nghÜa qu©n tiÕn th¾ng vµo ®ån. T¹i ®©y, cai Huúnh lµ chØ huy ®ån kh«ng kÞp
chèng cù ®· ph¶i ®Çu hµng. NghÜa qu©n chiÕm së chØ huy, nhµ kho, l«cèt, b¾t cai Huúnh
chØ huy binh lÝnh trong ®ån ®Çu hµng vµ ®· cã mét sè ®i theo c¸ch m¹ng, tham gia
nghÜa qu©n. Ta thu ®­îc trªn 30 sóng tr­êng vµ nhiÒu qu©n trang, qu©n dông kh¸c.
§¬n vÞ cña cai Hoµn lóc nµy ®ang ®i tuÇn nªn ®· kh«ng cïng nghÜa qu©n tham gia lÊy
®ån Trµng B¹ch. ChiÒu ngµy 9 th¸ng 6 n¨m 1945, cai Hoµn cïng 12 lÝnh b¶o an gi¸c
ngé c¸ch m¹ng ®· ®­îc NguyÔn V¨n §µi giíi thiÖu víi NguyÔn B×nh tham gia nghÜa
qu©n cña ChiÕn khu §«ng TriÒu.
S¸ng ngµy 10 th¸ng 6 n¨m 1945, c¸c ®ång chÝ Lª Minh, M¹c §×nh VÞnh, T©n Kh¶i
vµ Ph¹m Ngäc S¾c nhËn nhiÖm vô xuèng bÕn c¶ng M¹o Khª chiÕm tµu thñy §iam¨ng,

tÞch thu g¹o cña chñ má trªn tµu chia mét phÇn cho d©n nghÌo, sè cßn l¹i chuyÓn vÒ phè
M¹o Khª cung cÊp cho nghÜa qu©n. Tµu thñy §iam¨ng ®­îc nghÜa qu©n sö dông ®Ó
chuyªn chë vò khÝ, l­¬ng thùc cho chiÕn khu, ®ång thêi lµm nhiÖm vô tuÇn tra däc s«ng
Kinh Thµy.
T¹i ChÝ Linh, qu©n ®Þch ®¸nh tr¶ quyÕt liÖt, nh­ng d­íi sù chØ huy cña H¶i Thanh
vµ sù gãp søc cña Lª Hai, nghÜa qu©n ®· tiÕn hµnh võa r¶i truyÒn ®¬n kªu gäi nh©n d©n
ñng hé ViÖt Minh, võa viÕt th­ kªu gäi binh lÝnh quay sóng vÒ víi c¸ch m¹ng. Nhê ®ã,
binh lÝnh ®· rót ®i ®Ó cho nghÜa qu©n cña ta chiÕm ®ån, mét bé phËn binh lÝnh yªu n­íc
®· tù nguyÖn ®i theo ViÖt Minh cøu n­íc.
§«ng TriÒu khëi nghÜa thµnh c«ng ®óng nh­ kÕ ho¹ch dù kiÕn, ta ®· xo¸ bá bé m¸y

ngôy quyÒn vµ thu trªn 50 sóng. ë M¹o Khª, Trµng B¹ch ta còng lµm chñ hoµn toµn,
thu ®­îc nhiÒu sóng, ®¹n cña lÝnh b¶o an vµ d©n vÖ, ngôy quyÒn hoµn toµn bÞ tan r·.
Nh©n d©n ®· giµnh ®­îc chÝnh quyÒn tõ tay ph¸t xÝt NhËt. §«ng TriÒu lµ huyÖn ®­îc
gi¶i phãng hoµn toµn ®Çu tiªn cña tØnh H¶i D­¬ng vµ vïng §«ng B¾c cña Tæ quèc. C¸c