Page 39 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

Ch­¬ng I: phong trµo yªu n­íc vµ c¸ch m¹ng... 41

cña ®éi, phô tr¸ch hËu cÇn cho ®éi cã c¸c «ng M¹c V¨n NÝt, M¹c V¨n QuÔ ë lµng Hæ
1
Lao . TÊt c¶ hä lµ nh÷ng chiÕn sÜ t×nh nguyÖn, s½n sµng chiÕn ®Êu hy sinh v× sù nghiÖp
gi¶i phãng quª h­¬ng ®Êt n­íc. Vò khÝ cña ®éi gåm mét khÈu sóng ng¾n vµ 8 khÈu
sóng tr­êng. Ngay sau khi ®­îc thµnh lËp, ®éi ®· tiÕn hµnh mét ®ît vò trang tuyªn
truyÒn trong mét sè ®Þa ph­¬ng cña huyÖn.
Ngµy 1 th¸ng 5 n¨m 1945, ®éi vò trang ®­îc giao nhiÖm vô ®¸nh th«ng liªn l¹c víi
2
chiÕn khu B¾c Giang ®Ó liªn l¹c trùc tiÕp víi cÊp trªn . Trªn ®­êng ®i tíi Ao VÌ, th«n
Vu Canh thuéc ®Þa phËn tØnh B¾c Giang, ®éi ®· gÆp mét to¸n thæ phØ ®«ng gÊp béi ®ãng
gi¶ ViÖt Minh. Do thiÕu kinh nghiÖm vµ kh«ng c¶nh gi¸c nªn c¶ ®éi ®· bÞ bän phØ lõa
vµo doanh tr¹i cña chóng, ®Õn nöa ®ªm khi toµn ®éi ngñ say ®· bÞ bän phØ lÊy hÕt vò
khÝ vµ giÕt h¹i. §©y lµ 8 liÖt sÜ ®Çu tiªn cña §«ng TriÒu.
Sù ph¸t triÓn cña c¸c ®oµn thÓ cøu n­íc ®· t¹o ra mét phong trµo chÝnh trÞ réng lín

cña quÇn chóng. Tr­íc thùc tÕ ®ã, c«ng t¸c tuyªn truyÒn cæ ®éng ë §«ng TriÒu ®·
chuyÓn m¹nh sang h×nh thøc ®Êu tranh cña thêi kú TiÒn khëi nghÜa. TruyÒn ®¬n ®­îc
viÕt b»ng ch÷ Quèc ng÷ vµ ch÷ H¸n xuÊt hiÖn ë kh¾p mäi n¬i, kh«ng dïng ch÷ Ph¸p v×
®a sè nh©n d©n kh«ng biÕt tiÕng Ph¸p, víi néi dung: Kh«ng nép thãc, nép thuÕ cho giÆc
NhËt, h·y tham gia vµ ñng hé ViÖt Minh.
C¸n bé ViÖt Minh c«ng khai tuyªn truyÒn, diÔn thuyÕt, r¶i truyÒn ®¬n, c¨ng biÓu
ng÷, d¸n c¸o thÞ ë nhiÒu n¬i, kÓ c¶ ë c¹nh ®ån ®Þch, kªu gäi nh©n d©n ñng hé ViÖt Minh,
®øng lªn chèng NhËt cøu n­íc. MÆt kh¸c, mét sè c¸n bé ViÖt Minh cßn ®­îc giao nhiÖm
vô h­íng dÉn c¸c tæ chøc b¶o an ®oµn vµ thanh niªn do ph¸t xÝt NhËt lËp ra theo ®­êng
lèi cøu n­íc cña ViÖt Minh, nh»m biÕn hä thµnh lùc l­îng cña c¸ch m¹ng.

Sau khi rêi §«ng TriÒu vÒ H¶i Phßng, Hïng Phong b¸o c¸o t×nh h×nh víi NguyÔn
B×nh. Gi÷a th¸ng 4 n¨m 1945, NguyÔn B×nh ®· tíi §«ng TriÒu gÆp s­ TuÖ vµ NguyÔn
V¨n §µi ®Ó bµn kÕ ho¹ch ho¹t ®éng, x©y dùng lùc l­îng, chuÈn bÞ thµnh lËp chiÕn khu.
Cuèi th¸ng 4 n¨m 1945, t¹i chïa B¾c M· ®· diÔn ra cuéc häp gi÷a NguyÔn B×nh, s­ TuÖ
vµ NguyÔn V¨n §µi ®Ó thèng nhÊt thµnh lËp lùc l­îng vò trang tho¸t ly vµ phèi hîp c¸c
ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn. Sau ®ã NguyÔn B×nh trë l¹i H¶i Phßng, KiÕn An tiÕp tôc vËn
®éng anh em binh lÝnh vÒ víi c¸ch m¹ng. ¤ng ®· vËn ®éng ®­îc rÊt nhiÒu binh sÜ yªu
n­íc ë c¸c ®ån ®Þch mang vò khÝ vÒ víi c¸ch m¹ng. §Æc biÖt, «ng ®· tæ chøc cho anh em
thuû thñ tµu Comm¨ng®¨ng Buèc®ª cña ph¸t xÝt NhËt, th¸o ®­îc khÈu ®¹i liªn cïng
mét sè ®¹n d­îc vµ b¶n ®å ®i biÓn vÒ cho lùc l­îng c¸ch m¹ng ë §«ng TriÒu. NguyÔn
B×nh cßn tæ chøc mua s¾m ®­îc nhiÒu lo¹i vò khÝ, trong ®ã cã sóng tr­êng, tiÓu liªn, lùu
®¹n, kÝp m×n... ®­a vÒ c¨n cø §«ng TriÒu.
Cuèi th¸ng 4 n¨m 1945, t¹i nhµ NguyÔn V¨n §µi ë phè M¹o Khª, NguyÔn B×nh ®·

gÆp H¶i Thanh vµ tiÕp sau ®ã t¹i chïa B¾c M·, NguyÔn B×nh ®· gÆp s­ TuÖ, TrÇn
Cung, H¶i Thanh ®Ó thèng nhÊt lùc l­îng c¸ch m¹ng ë §«ng TriÒu - ChÝ Linh, Thñy
Nguyªn - H¶i Phßng... nh»m chiÕm lÜnh mét ®Þa bµn dµi vµ réng lín h¬n víi chiÕn khu

__________

1. Theo “Håi ký” cña s­ TuÖ, ®éi vò trang tuyªn truyÒn ®Çu tiªn cña §«ng TriÒu ®­îc thµnh lËp vµo
ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 1945.
2. ViÖn sö häc ViÖt Nam, ViÖn LÞch sö §¶ng Trung ­¬ng: LÞch sö huyÖn §«ng TriÒu, th¸ng 9 n¨m
1995, tr. 155.