Page 42 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

44 LÞch sö ®¶ng bé huyÖn ®«ng triÒu tËp I (1930-1975)

loang læ ®· t­ëng lµ thæ phØ tíi nªn sî ph¶i ®ãng cöa l¹i. Khi biÕt ch¾c lµ qu©n ViÖt
Minh vÒ, ®ång bµo ai còng më toang cöa ®Ó chµo ®ãn qu©n gi¶i phãng. Lóc nµy theo
lÖnh cña NguyÔn B×nh mçi khÈu sóng ®­îc b¾n mét viªn ®¹n lµm hiÖu lÖnh, mäi ng­êi
®Òu h« "xung phong" vµ ch¹y th¼ng lªn ®ån. §éi HiÒn ®· ®øng ®ãn ë cæng ®ån vµ cïng
NguyÔn B×nh ra lÖnh cho lÝnh g¸c më cæng to cho qu©n ViÖt Minh vµo.
D­íi sù chØ huy cña NguyÔn B×nh, nghÜa qu©n ®· vµo kho lÊy sóng cña ®Þch rÊt

nhanh chãng vµ thuËn lîi. Mçi ng­êi mét sóng tr­êng cã ®Çy ®ñ l­ìi lª, d©y da, bao
®¹n. Nh÷ng ng­êi vµo sau ph¶i lÊy 2 khÈu míi hÕt sóng. Sau khi ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ
sóng, ®¹n, ®oµn qu©n to¶ ra huyÖn ®­êng vµ nhµ d©y thÐp cã sù trî gióp cña tiÓu tæ
ViÖt Minh phè §«ng TriÒu gåm NguyÔn V¨n Gi¸c, T¹ B¸ BÒn, Ph¹m V¨n §«ng, Kha, Sü
b¾t Tri huyÖn §ç V¨n Cang thu c¸c giÊy tê. §Õn nhµ d©y thÐp, chñ nhµ d©y thÐp ®· bá
trèn. Ta thu tµi liÖu, trong ®ã cã tµi liÖu cña NhËt göi vÒ ®Ó ph¸t cho d©n, nh­ng chñ
nhµ d©y thÐp sî ViÖt Minh nªn dån l¹i thµnh tõng ®èng ®Ó ®ã.
Sau khi hoµn thµnh nhiÖm vô, ®oµn qu©n c¸ch m¹ng rót vÒ ng· t­ phè §«ng TriÒu,
lóc nµy vµo kho¶ng 8 giê 30 phót ngµy 8 th¸ng 6 n¨m 1945, nh©n d©n ®· chuÈn bÞ tr­íc
bµn n­íc uèng ®Ó ®ãn qu©n gi¶i phãng. NhËn ®­îc tin qu©n NhËt ®Õn, nhiÒu ng­êi ®·

tá ra hoang mang, NguyÔn B×nh ®· ra lÖnh triÓn khai ®éi h×nh vµ bè trÝ phôc s½n ë hai
bªn dèc. Kho¶ng 15 phót sau khi biÕt kh«ng ph¶i qu©n NhËt tíi, NguyÔn B×nh tËp hîp
l¹i ®éi ngò vµ ra lÖnh cho Vò §×nh ThiÖp chØ huy mét tæ nghÜa qu©n gåm 5 ng­êi xuèng
bÕn ®ß TriÒu ®Ó lÊy 3 thuyÒn thãc cña ph¸t xÝt NhËt, nÕu gÆp ®Þch gi÷a ®­êng ph¶i
®¸nh ®Ó b¶o vÖ cho ®oµn qu©n khëi nghÜa rót vÒ c¨n cø Hæ Lao an toµn. §Õn bÕn ®ß
TriÒu, tæ nghÜa qu©n b¾n 2 ph¸t sóng råi tiÕp cËn thuyÒn. Bèn tªn lÝnh g¸c ®· hèt ho¶ng
bá l¹i 3 thuyÒn thãc, 4 khÈu sóng vµ ch¹y trèn. Tæ nghÜa qu©n giao 3 thuyÒn thãc lÊy
®­îc cña ph¸t xÝt NhËt cho Lý tr­ëng Kú ë TriÒu BÕn tr«ng gi÷, sau ®ã tæ nghÜa qu©n
rót vÒ chïa B¾c M·. ChiÒu ngµy 8 th¸ng 6 n¨m 1945, 3 thuyÒn thãc ®· ®­îc ®­a vÒ c¨n
cø ®Ó nu«i qu©n.
Sau c¸c th¾ng lîi liªn tiÕp trªn, mét cuéc mÝt tinh cña quÇn chóng ®· ®­îc tæ chøc
ngay t¹i cæng huyÖn lþ. NguyÔn B×nh thay mÆt Ban chØ huy khëi nghÜa tuyªn bè gi¶i
t¸n chÝnh quyÒn tay sai cña ph¸t xÝt NhËt vµ kªu gäi nh©n d©n tÝch cùc tham gia MÆt

trËn ViÖt Minh, gia nhËp hµng ngò "du kÝch c¸ch m¹ng qu©n”. Còng t¹i cuéc mÝt tinh,
Tri huyÖn §ç V¨n Cang vµ mét sè tªn kh¸c bÞ ®­a ra xÐt xö c«ng khai tr­íc quÇn chóng
nh©n d©n, nh­ng quÇn chóng nh©n d©n ®· ®Ò nghÞ tha téi chÕt cho chóng.
ë M¹o Khª, c¸c ®ång chÝ TrÇn Cung vµ NguyÔn V¨n §µi ®· chØ ®¹o tiÕn hµnh tËp
trung lùc l­îng t¹i nhµ c¸c ®ång chÝ T©n Kh¶i vµ Ph¹m V¨n Thö ë ®Çu phè M¹o Khª.
Sau khi thèng nhÊt ý kiÕn víi c¸c ®ång chÝ c¸n bé chñ chèt ë c¸c c¬ së, lùc l­îng ®­îc
biªn chÕ thµnh hai ®¬n vÞ nghÜa qu©n: ®¬n vÞ thø nhÊt lµ ®oµn qu©n tham gia khëi
nghÜa ë M¹o Khª do NguyÔn V¨n §µi trùc tiÕp phô tr¸ch, ®¬n vÞ thø hai lµ ®oµn qu©n
®¸nh chiÕm Trµng B¹ch do TrÇn Cung trùc tiÕp phô tr¸ch.
T¹i M¹o Khª, d­íi sù chØ huy cña NguyÔn V¨n §µi cïng víi sù trî gióp cña c¸c ®ång

chÝ Lª Minh, Lª Mai, §oµn Phông, NguyÔn B¸ch, lùc l­îng nghÜa qu©n ®· cïng anh em
c«ng nh©n ®i lµm buæi s¸ng ngµy 8 th¸ng 6 n¨m 1945 vµ bÊt ngê gi­¬ng cao cê ®á sao
vµng tiÕn vµo bao v©y chñ má, v¨n phßng gi¸m ®èc vµ c¸c môc tiªu ®· ®Þnh. Qu©n khëi
nghÜa ®· thu ®­îc 25 sóng tr­êng, mét sè hßm ®¹n vµ kho m×n, ta chiÕm nhµ m¸y c¬