Page 34 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

36 LÞch sö ®¶ng bé huyÖn ®«ng triÒu tËp I (1930-1975)

trong c¬ së cò ë M¹o Khª n¾m t×nh h×nh C«ng héi Cøu quèc (C«ng héi ®á) vµ phong
trµo quÇn chóng. §ång chÝ NguyÔn V¨n §µi ®· t×m gÆp ®ång chÝ T¹ V¨n BiÕu, mét héi
viªn tÝch cùc cña C«ng héi ®á nh÷ng n¨m tr­íc. Sau khi ®ång chÝ T¹ V¨n BiÕu b¸o c¸o

t×nh h×nh phong trµo c«ng nh©n M¹o Khª h­ëng øng chñ tr­¬ng cña MÆt trËn ViÖt
Minh ®ang lªn cao, ®ång chÝ §µi ®· trao ®æi víi ®ång chÝ BiÕu vÒ t×nh h×nh thÕ giíi,
t×nh h×nh trong n­íc vµ ®Ò ra nh÷ng nhiÖm vô cÊp b¸ch ph¶i lµm ®Ó kÞp thêi ®¸p øng
nh÷ng yªu cÇu míi cña c¸ch m¹ng, ®ã lµ: ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ vËn
®éng c¸ch m¹ng kh«ng chØ nh»m vµo c«ng nh©n, n«ng d©n mµ cßn cÇn ®i s©u vµo c¸c

tÇng líp nh­ thanh niªn, phô n÷, häc sinh, trÝ thøc, tiÓu t­ s¶n, binh lÝnh yªu n­íc
ng­êi ViÖt... ®Ó më réng c¸c tæ ViÖt Minh bÝ mËt ë má vµ vïng n«ng th«n quanh má.
Héi viªn C«ng héi ®á gåm c¸c ®ång chÝ T¹ V¨n BiÕu, Lª Mai, Lª Minh, T¹ V¨n Ng©n,
NguyÔn V¨n Thi, Ph¹m TuÊn Kh¶i, Ph¹m Duy N¨ng, Hoµng V¨n HiÖn (tøc Kh¸nh),
TrÇn Quang, M¹c §×nh VÞnh, Ph¹m V¨n Thö, §oµn Thanh ®· ho¹t ®éng rÊt tÝch cùc
trong phong trµo.
§Õn ®Çu n¨m 1945, c¸c ®oµn thÓ Cøu quèc cña ViÖt Minh lÇn l­ît ra ®êi ë lß V¨n

L«i, Gioãc®an, Pièt ®Õn Ph«ngten. C¸c tæ ViÖt Minh ®· ph¸t triÓn ra c¸c vïng n«ng
th«n quanh khu má nh­ §ån S¬n, Yªn Kh¸nh, Trµng B¹ch, Yªn D­ìng, Yªn Thä.
Phong trµo ®· thµnh lËp ®­îc mét nhãm ®èi t­îng ®¶ng, gåm nh÷ng thµnh viªn C«ng
héi Cøu quèc (C«ng héi ®á) tÝch cùc nhÊt nh­: T¹ V¨n BiÕu, Ph¹m V¨n Th­, NguyÔn
V¨n TuÊt, NguyÔn V¨n QuÊt, TrÇn V¨n Sù, Lª Mai, NguyÔn V¨n Thi vµ T¹ V¨n Ng©n.
NhiÖm vô cña c¸c nhãm lóc nµy lµ n¾m v÷ng vµ ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c tuyªn

truyÒn vËn ®éng c¸c tÇng líp nh©n d©n, kÓ c¶ binh lÝnh vµo c¸c ®oµn thÓ cøu quèc cña
MÆt trËn ViÖt Minh.
Th¸ng 2 n¨m 1945, c¬ së ViÖt Minh ë M¹o Khª ®· tæ chøc cuéc ®×nh c«ng cña c«ng
nh©n kÐo dµi 15 ngµy, buéc bän chñ má ph¶i chÊp nhËn t¨ng l­¬ng 30%. §Ó chñ ®éng
n¾m t×nh h×nh ®Þch vµ b¶o vÖ c¸c tæ chøc c¸ch m¹ng, c¬ së ViÖt Minh ë má M¹o Khª
còng ®· thµnh lËp ®éi trinh s¸t gåm c¸c ®ång chÝ Lª Mai, NguyÔn V¨n Ng¹n, Ph¹m V¨n
Khuª, Vò V¨n Tµi, Träng Muçi, NguyÔn V¨n Xøng, do ®ång chÝ Lª Mai lµm ®éi tr­ëng.

Trong mét lÇn ng¨n chÆn bän phØ trµn xuèng hßng c­íp ph¸ tµi s¶n cña nh©n d©n M¹o
Khª, mét ®éi viªn cña ®éi trinh s¸t lµ Ph¹m V¨n Khuª ®· hy sinh.
Ngay trong ®ªm ngµy 9 th¸ng 3 n¨m 1945, gi÷a lóc ph¸t xÝt NhËt næ sóng tÊn c«ng
thùc d©n Ph¸p, Th­êng vô Trung ­¬ng §¶ng ®· häp Héi nghÞ më réng t¹i §×nh B¶ng (B¾c
Ninh). Ngµy 12 th¸ng 3 n¨m 1945, Th­êng vô Trung ­¬ng §¶ng ®· ra ChØ thÞ “NhËt -
Ph¸p b¾n nhau vµ hµnh ®éng cña chóng ta”. ChØ thÞ ®· ph©n tÝch s©u s¾c thÕ suy yÕu cña
ph¸t xÝt NhËt; t×nh h×nh khñng ho¶ng do ®¶o chÝnh g©y nªn vµ chØ ra ph¸t xÝt NhËt lµ kÎ
thï chÝnh, cô thÓ tr­íc m¾t cña nh©n d©n §«ng D­¬ng; ®Ò ra khÈu hiÖu “®¸nh ®uæi ph¸t

xÝt NhËt” vµ ph¸t ®éng mét cao trµo kh¸ng NhËt cøu n­íc m¹nh mÏ, lµm tiÒn ®Ò cho cuéc
Tæng khëi nghÜa khi cã thêi c¬.
Ngµy 9 th¸ng 3 n¨m 1945, t¹i §«ng TriÒu, ph¸t xÝt NhËt ®iÒu ®éng mét tiÓu ®oµn
lÝnh b¶o an ®¸nh chiÕm huyÖn lþ. Thùc d©n Ph¸p kh«ng d¸m chèng cù, ®Çu hµng tøc
th× vµ nhanh chãng chuyÓn giao toµn bé quyÒn lùc cho ph¸t xÝt NhËt. Sau khi ®éc