Page 33 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

Ch­¬ng I: phong trµo yªu n­íc vµ c¸ch m¹ng... 35

s¶n xuÊt, bän chñ má cßn sa th¶i tíi gÇn 50% sè c«ng nh©n má. C«ng nh©n kh«ng cã
viÖc lµm, mét bé phËn bÞ chóng Ðp buéc vµo lÝnh hoÆc ph¶i lµm thî trong hµng ngò qu©n
®éi cña chóng, sè cßn l¹i sèng lay l¾t trong c¶nh c¬ hµn.
N«ng d©n vµ c¸c tÇng líp lao ®éng x· héi kh¸c còng chÞu chung c¶nh ngé nh­ nh÷ng
ng­êi c«ng nh©n má. ChiÕn tranh ®· nhanh chãng lµm bÇn cïng mäi tÇng líp nh©n d©n
lao ®éng. Thùc d©n Ph¸p vµ ph¸t xÝt NhËt b¾t nh©n d©n nhæ lóa trång ®ay, trång thÇu

dÇu vµ thu thãc t¹. Chóng t¨ng gÊp hai ®Õn ba lÇn c¸c lo¹i thuÕ c¬ b¶n cña n«ng d©n vµ
ng­êi lao ®éng nh­ thuÕ th©n, thuÕ ®iÒn thæ, thuÕ m«n bµi... Tõ chÝnh s¸ch ®ã, gi¸ c¶
c¸c mÆt hµng nhu yÕu phÈm t¨ng vät. G¹o t¨ng gÊp ®«i, c¸c mÆt hµng kh¸c t¨ng lªn tõ
80% ®Õn 100% so víi tr­íc chiÕn tranh.
Nh÷ng chÝnh s¸ch ¸p bøc, bãc lét ®Õn tËn x­¬ng tuû cña bän ph¸t xÝt Ph¸p - NhËt
®· ®Èy m©u thuÉn gi÷a nh©n d©n lao ®éng §«ng TriÒu víi chóng ngµy cµng trë nªn gay
g¾t, quyÕt liÖt. TÊt c¶ mäi ng­êi lao ®éng s½n sµng ®øng dËy lËt ®æ ¸ch k×m kÑp cña

chóng, giµnh quyÒn sèng vµ quyÒn ®éc lËp, tù do.
D­íi ¸nh s¸ng cña NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø 8 cña §¶ng vµ chñ
tr­¬ng thµnh lËp MÆt trËn ViÖt Minh, ë §«ng TriÒu, tuy c¸c c¬ së ®¶ng ch­a ®­îc phôc
håi, nh­ng do ¶nh h­ëng cña phong trµo c¶ n­íc, nh÷ng quÇn chóng tÝch cùc ®· bÝ mËt
tæ chøc c¸c cuéc ®Êu tranh míi. Th¸ng 9 n¨m 1941, mét sè anh em c«ng nh©n ë má M¹o
Khª, ®øng ®Çu lµ c¸c anh BÝnh, Thi KÞch, KiÖm ®· kªu gäi anh em c«ng nh©n ®×nh c«ng

®ßi c¶i thiÖn chÕ ®é lµm viÖc, chèng cóp ph¹t, t¨ng khÈu phÇn l­¬ng thùc tõ 0,8 kg lªn 1
kg vµ 5 xu mçi ngµy. Cuéc ®Êu tranh nµy ®· thu hót ®«ng ®¶o anh em c«ng nh©n thî lß,
thî c¬ khÝ tham gia, buéc bän chñ ph¶i chÊp nhËn c¸c yªu s¸ch cña hä.
Th¸ng 8 n¨m 1942, c«ng nh©n thî lß M¹o Khª lîi dông lóc trêi m­a tèi ®· ph¸
sËp 14 th×u (c©y gç dµi dïng trong v× chèng cña má hÇm lß - B.T) ë chî lß Gioãc®an.

Còng trong thêi gian nµy, häc sinh tr­êng tiÓu häc ë huyÖn lþ ®· tæ chøc chèng l¹i
viÖc kÐo cê cña Ph¸p, ®ång thêi r¶i truyÒn ®¬n vµ vÏ cê bóa liÒm tuyªn truyÒn ®­êng
lèi c¸ch m¹ng cña MÆt trËn ViÖt Minh. N¨m 1943, n«ng d©n mét sè ®Þa ph­¬ng trong
huyÖn tæ chøc chèng chÝnh s¸ch thu thuÕ, thu thãc t¹ cña ph¸t xÝt. Th¸ng 12 n¨m
1943, c«ng nh©n M¹o Khª ®· ®¸nh ®æ ®oµn tµu chë than cña bän chñ trªn ®­êng tõ
Pièt ®Õn Gioãc®an.
Cïng víi c¸c cuéc ®Êu tranh trùc diÖn chèng bän chñ má vµ chÝnh quyÒn ph¸t xÝt
Ph¸p - NhËt, c¸c tæ chøc c¸ch m¹ng cña quÇn chóng dÇn dÇn ®­îc phôc håi vµ ph¸t
triÓn trªn c¸c ®Þa bµn huyÖn. N¨m 1944, Héi ¸i h÷u ë lµng CÇm (Xu©n S¬n) ®· tæ chøc

quyªn gãp gióp ®ì nh÷ng gia ®×nh gÆp khã kh¨n do chÝnh quyÒn ph¸t xÝt vµ bän thæ
phØ g©y ra. Héi ®· tæ chøc nh©n d©n trong lµng chèng chÝnh s¸ch thu l¹c vµ thu thãc
t¹ cña chÝnh quyÒn ph¸t xÝt Ph¸p - NhËt. Phong trµo b­íc ®Çu ®· thu hót ®­îc mét sè
hµo lý ®Þa ph­¬ng tham gia.
Tõ c¸c kÕt qu¶ ®ã, ®Çu n¨m 1944, §«ng TriÒu ®· cã nh÷ng ho¹t ®éng b¸n vò trang
cña c«ng nh©n má M¹o Khª ®Ó chèng l¹i sù c­íp bãc cña bän thæ phØ. §©y lµ nh÷ng
th¾ng lîi b­íc ®Çu cña phong trµo c¸ch m¹ng §«ng TriÒu theo ®­êng lèi cña MÆt trËn
ViÖt Minh. Th¾ng lîi nµy ®· t¹o tiÒn ®Ò cho phong trµo réng kh¾p trong huyÖn.

Th¸ng 9 n¨m 1944, ®ång chÝ NguyÔn V¨n §µi ®· trë l¹i §«ng TriÒu ho¹t ®éng