Page 28 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

30 LÞch sö ®¶ng bé huyÖn ®«ng triÒu tËp I (1930-1975)

T¹i phiªn toµ Héi ®ång §Ò h×nh ngµy 26 th¸ng 1 n¨m 1931 ë KiÕn An, c¸c ®ång chÝ
cña ta ®· biÕn phiªn toµ thµnh diÔn ®µn kÕt téi kÎ thï vµ tuyªn truyÒn lý t­ëng céng
1
s¶n :
- §ång chÝ H¹ B¸ Cang, ho¹t ®éng ë §«ng TriÒu tõ n¨m 1926 ®Õn n¨m 1928 ®·
nãi: T«i kh«ng cÇn tõ chèi g× n÷a vÒ ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña t«i c¶, v× ®ã lµ bæn phËn
cña t«i gãp søc cøu vít 20 triÖu ®ång bµo vµ ®¸nh ®æ ®Õ quèc.

- §ång chÝ NguyÔn Huy S¸n, mét trong n¨m ®ång chÝ ®¶ng viªn ®Çu tiªn cña §«ng
TriÒu ®· nãi: T«i lµ c«ng nh©n, t«i theo §¶ng ®Ó bªnh vùc quyÒn lîi cho v« s¶n.
- §ång chÝ NguyÔn ThÞ Hîi, mét n÷ c«ng nh©n ®· tõng ho¹t ®éng ë M¹o Khª (§«ng
TriÒu) ®· tr¶ lêi tªn Ch¸nh ¸n: T«i vµo §¶ng Céng s¶n bëi v× chñ nghÜa céng s¶n lµ mét
häc thuyÕt ®óng ®¾n vµ b¶n th©n «ng nÕu «ng lµ ng­êi v« s¶n, ch¾c ch¾n «ng còng vµo
§¶ng nh­ t«i.
Tr­íc tinh thÇn kh¶ng kh¸i, ®anh thÐp cña c¸c chiÕn sÜ céng s¶n t¹i phiªn toµ cña
®Õ quèc, ®ång chÝ NguyÔn ¸i Quèc ®· b¸o c¸o lªn Quèc tÕ Céng s¶n: Khñng bè tr¾ng
kh«ng thÓ lµm gi¶m sót tinh thÇn c¸ch m¹ng cña c¸c chiÕn sÜ .
2
Cïng víi nh÷ng hµnh ®éng khñng bè d· man, chÝnh quyÒn thùc d©n vµ bän chñ má

lîi dông cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ trong nh÷ng n¨m 1929-1933 ®Ó gi¶m l­¬ng, t¨ng giê
lµm, ®uæi bít c«ng nh©n, lµm cho hµng ngh×n ng­êi kh«ng cã viÖc lµm. Gi¸ c¶ hµng ho¸,
sinh ho¹t t¨ng gÊp ®«i lµm cho nhiÒu ng­êi cã nguy c¬ chÕt ®ãi. §Ó k×m kÑp c«ng nh©n
trong ¸ch khæ sai, chÝnh quyÒn thùc d©n vµ bän chñ má ®· bè trÝ bé m¸y b¹o lùc dµy ®Æc
gåm: Së cÈm, culÝt, mËt th¸m tr¸ h×nh, nh»m kiÓm so¸t mäi ho¹t ®éng cña c«ng nh©n
vµ n«ng d©n trong vïng. Chóng sö dông nh÷ng tªn mËt th¸m cã nhiÒu thñ ®o¹n x¶o
quyÖt vµ cµi ng­êi cña chóng vµo c¸c l¸n tr¹i cña c«ng nh©n, xÝ nghiÖp, tÇng lß cïng
lµm víi c«ng nh©n ®Ó dß la, b¾t bí.
Bªn c¹nh nh÷ng chÝnh s¸ch khñng bè tr¾ng vµ ®Ì nÐn ng­êi lao ®éng, thùc d©n
Ph¸p cßn thùc hiÖn c¸c thñ ®o¹n lõa bÞp, dô dç vµ mua chuéc. Chóng dïng tiÒn tµi, ®Þa
vÞ ban th­ëng cho bän tay sai, ph¶n ®éng. Nh÷ng tªn tay sai chèng ph¸ c¸ch m¹ng ®­îc
chÝnh quyÒn thùc d©n vµ bän chñ má cho lªn chøc hoÆc vµo lµng T©y, con em cña chóng
®­îc chÝnh quyÒn thùc d©n ®­a ®i ®µo t¹o ë trong vµ ngoµi n­íc. Mét sè tªn kh¸c ®­îc

phÐp tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ nh­: ®­îc bao thÇu c¸c c«ng tr×nh cÇu cèng nhá
hoÆc më mét sè má nhá... §ång thêi, chóng cßn cho x©y thªm nhµ thê, ®Òn, chïa, ®Ò cao
uy tÝn mét sè tªn tay sai ®éi lèt t«n gi¸o ®Ó l«i kÐo ng­êi lao ®éng theo nh÷ng tËp tôc mª
tÝn dÞ ®oan, lµm tª liÖt phong trµo ®Êu tranh cña c«ng nh©n vµ ng­êi lao ®éng.
Tr­íc t×nh h×nh trªn, phong trµo c¸ch m¹ng cña nh©n d©n §«ng TriÒu t¹m l¾ng
xuèng. Tuy tæ chøc ®¶ng vµ quÇn chóng bÞ vì, nh­ng lý t­ëng vµ ý chÝ kiªn c­êng h­íng
vÒ §¶ng kh«ng bÞ phai mê. Nh÷ng ®¶ng viªn vµ quÇn chóng tÝch cùc ch­a bÞ b¾t vÉn
b¸m s¸t phong trµo, t×m c¸ch liªn l¹c víi §¶ng, kh«i phôc tæ chøc, ®èi phã víi c¸c thñ
®o¹n tuyªn truyÒn, lõa bÞp cña ®Þch, gi÷ v÷ng tinh thÇn c¸ch m¹ng cho quÇn chóng.

__________

1. Xem thªm: TruyÒn thèng vïng than, håi ký c¸ch m¹ng, Ban Nghiªn cøu LÞch sö §¶ng tØnh Qu¶ng
Ninh xuÊt b¶n n¨m 1977.
2. Xem: Ban Nghiªn cøu LÞch sö §¶ng Trung ­¬ng: Nh÷ng sù kiÖn lÞch sö §¶ng, Nxb. Sù thËt, Hµ Néi,
1976, t. I, tr.232.