Page 23 - TriÕt häc gi¸o dôc hiÖn ®¹i

Ch­¬ng I: phong trµo yªu n­íc vµ c¸ch m¹ng... 25

®ång chÝ §ç Huy Liªn vÒ khu má truyÒn ®¹t chñ tr­¬ng gi¶i t¸n c¸c tæ chøc thanh niªn,
thµnh lËp c¸c chi bé §«ng D­¬ng Céng s¶n §¶ng. §Õn khu má, ®ång chÝ §ç Huy Liªn
triÖu tËp ngay héi nghÞ c¸n bé héi viªn Héi ViÖt Nam C¸ch m¹ng Thanh niªn ë CÈm
Ph¶, Cöa ¤ng ®Ó truyÒn ®¹t chñ tr­¬ng ®ã. Héi nghÞ nªu râ: "ViÖc gi¶i t¸n c¸c chi bé
thanh niªn ë khu má ®Ó thµnh lËp c¸c chi bé céng s¶n diÔn ra nhanh chãng víi sù tù
nguyÖn vµ nhÊt trÝ cao cña c¸c héi viªn thanh niªn, kh«ng cã t×nh tr¹ng tù do, ph©n

1
ho¸ hoÆc chèng ®èi" .
T¹i §«ng TriÒu, ®ång chÝ TrÇn V¨n TrÝ ®­îc cö vÒ thµnh lËp chi bé §«ng D­¬ng
Céng s¶n §¶ng ë M¹o Khª. Chi bé gåm c¸c ®ång chÝ: TrÇn V¨n TrÝ, Ng« §×nh MÉn,
§inh TiÕn To¸n, Bïi V¨n M¹o, Bïi §øc Giao, NguyÔn V¨n T­íc, NguyÔn Huy S¸n; do
2
®ång chÝ TrÇn V¨n TrÝ lµm BÝ th­ . §©y lµ chi bé céng s¶n ®Çu tiªn ë §«ng TriÒu. Sù ra
®êi cña chi bé ®· ph¶n ¸nh ®óng ®ßi hái kh¸ch quan cña phong trµo c¸ch m¹ng ®Þa
ph­¬ng khi ®ã.
Còng trong thêi gian nµy, d­íi sù l·nh ®¹o cña chi bé Héi ViÖt Nam C¸ch m¹ng
Thanh niªn, c¸c tæ chøc quÇn chóng nh­ Héi ¸i h÷u, Héi T­¬ng tÕ ph¸t triÓn m¹nh,
thu hót nhiÒu héi viªn míi tham gia. §èi víi nh÷ng c«ng nh©n cã tinh thÇn ®Êu tranh

vµ gi¸c ngé, ®­îc tæ chøc vµo C«ng héi ®á - tæ chøc ®Æc tr­ng cña giai cÊp c«ng nh©n.
Ngµy 27 th¸ng 7 n¨m 1929, t¹i sè nhµ sè 15 phè Hµng Nãn (Hµ Néi), Héi nghÞ ®¹i
biÓu C«ng héi ®á B¾c Kú ®­îc tæ chøc. §ång chÝ NguyÔn Huy S¸n, ®¹i biÓu C«ng héi ®á
M¹o Khª ®· vinh dù ®­îc thay mÆt c«ng nh©n khu má dù Héi nghÞ. Héi nghÞ ®· kiÓm
®iÓm vµ kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn cña phong trµo c«ng nh©n trong nhiÒu n¨m qua vµ
quyÕt ®Þnh thµnh lËp Tæng C«ng héi ®á B¾c Kú. §ång chÝ NguyÔn Huy S¸n ®­îc bÇu lµ
Uû viªn Ban ChÊp hµnh l©m thêi Tæng C«ng héi ®á B¾c Kú. §©y lµ vinh dù vµ tr¸ch
nhiÖm lín cña ®ång chÝ NguyÔn Huy S¸n nãi riªng, cña c«ng nh©n §«ng TriÒu nãi
chung.
Th¸ng 9 n¨m 1929, ®ång chÝ NguyÔn V¨n Cõ, ph¸i viªn cña Trung ­¬ng §«ng
D­¬ng Céng s¶n §¶ng ®· vÒ kiÓm tra t×nh h×nh c«ng t¸c x©y dùng §¶ng vµ phong trµo
c«ng nh©n vïng má. Trong nh÷ng ngµy ë má M¹o Khª, ®ång chÝ NguyÔn V¨n Cõ ®·
trùc tiÕp lao ®éng vµ ®ãng gãp nhiÒu ý kiÕn quan träng vÒ c«ng t¸c l·nh ®¹o phong

trµo. §ång chÝ nhÊn m¹nh viÖc cÇn thiÕt ph¶i tuyªn truyÒn vËn ®éng bé phËn c«ng
nh©n b¸n chuyªn nghiÖp, lµm viÖc theo mïa ®Ó t¹o søc m¹nh tæng lùc cña tÊt c¶ c«ng
nh©n.
§Çu th¸ng 11 n¨m 1929, ®ång chÝ §Æng Ch©u TuÖ (tøc Ng«n), BÝ th­ chi bé §«ng
D­¬ng Céng s¶n §¶ng CÈm Ph¶ - Cöa ¤ng vµ ®ång chÝ Vò ThÞ Mai (tøc M­êng), ®¶ng
viªn §«ng D­¬ng Céng s¶n §¶ng ®· tíi §«ng TriÒu ho¹t ®éng. C¶ hai ®ång chÝ vÒ má
than M¹o Khª vµ nhanh chãng chiÕm ®­îc t×nh c¶m cña anh em c«ng nh©n. §ång chÝ

__________

1. Ban Nghiªn cøu LÞch sö §¶ng TØnh uû Qu¶ng Ninh: LÞch sö §¶ng bé §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam tØnh
Qu¶ng Ninh, 1985, t.I, tr.58.
2. TrÇn V¨n TrÝ ®­îc ®ång chÝ H¹ B¸ Cang cö vÒ ho¹t ®éng t¹i §«ng TriÒu, nh­ng sau ®ã ph¶n béi ®·
khai b¸o toµn bé víi ®Þch. Trong qu¸ tr×nh lµm BÝ th­ chi bé §«ng D­¬ng Céng s¶n §¶ng ë M¹o Khª, ®ång
chÝ TrÝ ®i c«ng t¸c ë H¶i Phßng lu«n nªn ®ång chÝ MÉn ®­îc cö phô tr¸ch. Khi ®ång chÝ MÉn ®i U«ng BÝ
®ång chÝ S¸n phô tr¸ch.